Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
44 treff

Bokmålsordboka 1 oppslagsord

Nynorskordboka 43 oppslagsord

lause fuglar

Tyding og bruk

personar som har falle utanfor i samfunnet og som ikkje har nokon plass å bu;
Sjå: fugl, laus
Døme
  • bygget er ein tilhaldsstad for byens lause fuglar
Artikkelside

i lause lufta

Tyding og bruk

Sjå: laus
  1. fritt ut i lufta
    Døme
    • ho såg ut i lause lufta;
    • han slo i lause lufta med paraplyen
  2. utan tilknyting til noko
    Døme
    • påstandane heng i lause lusfta
Artikkelside

lausdrift

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

husdyrhald der dyra går lause i inngjerda område innandørs
Artikkelside

kartotek

substantiv inkjekjønn

Uttale

kartoteˊk

Opphav

av fransk carte, frå latin , av charta ‘papir, kort’; jamfør -tek

Tyding og bruk

katalog (1) på lause kort som er ordna alfabetisk eller systematisk i skuffer
Artikkelside

jordsmon, jordsmonn

substantiv inkjekjønn

Opphav

jamfør mellomnorsk jard-, jordmun ‘jordeigedom’ og mon

Tyding og bruk

øvste, lause lag av jordskorpa
Døme
  • jordsmonet er godt
Artikkelside

jord

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt jǫrð

Tyding og bruk

  1. i bunden form eintal: kloten som menneska bur på, planeten Tellus
    Døme
    • her på jorda;
    • jorda går rundt sola;
    • satellitten går i ei bane 36 000 km frå jorda
  2. i bunden form eintal: jordoverflata
    Døme
    • bøye seg til jorda
  3. masse som utgjer jordskorpa, og som kan dyrkast;
    Døme
    • bryte ny jord;
    • dyrke jorda;
    • god jord;
    • få kornet i jorda;
    • eige mykje jord;
    • gje frå seg jorda
  4. lause avleiringar som vekstar kan leve i
    Døme
    • kjøpe jord til potteplantene

Faste uttrykk

  • alt mellom himmel og jord
    alt mogleg
  • falle i god jord
    bli godt motteken, verke godt
  • falle til jorda
    mislykkast
    • alle forslaga hadde falle til jorda
  • gå under jorda
    gøyme seg;
    gå i skjul
  • halde seg på jorda
    vere jordnær
  • jamne med jorda
    leggje (hus, byar) i ruinar
  • moder jord
    jordkloten sett som opphavet til alt liv
  • ned på jorda
    til ei realistisk forståing av situasjonen;
    i ein nøktern tilstand
    • ho kom fort ned på jorda igjen etter valet
  • stikke fingeren i jorda og lukte kvar ein er
    finne ut kva stode ein er i, og handle etter det
Artikkelside

jordbotn

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. øvste, lause lag av jordoverflata
    Døme
    • god jordbotn
  2. i overført tyding: grobotn (2)
    Døme
    • jordbotn for nye idear
Artikkelside

hudfille

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

lausrive flak av hud
Døme
  • kneet var oppskrubba med lause hudfiller
Artikkelside

lause endar

Tyding og bruk

tilhøve som ikkje er behandla eller undersøkt ferdig;
uavklara spørsmål;
Sjå: ende
Døme
  • det var mange lause endar i bodskapen til politikaren
Artikkelside

ende 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt endi(r)

Tyding og bruk

  1. ytste, avsluttande punkt, kant eller del av noko
    Døme
    • enden på tauet;
    • i enden av gata;
    • sitje ved enden av bordet;
    • bygda ligg i enden av ein fjord
  2. Døme
    • setje seg på enden;
    • liggje med enden i vêret
  3. det at noko sluttar;
    Døme
    • stien tok ende;
    • ein krig utan ende;
    • det er ikkje ende på dystre meldingar;
    • få ende på noko

Faste uttrykk

  • bukta og begge endane
    full kontroll
    • leiinga har bukta og begge endane
  • enden på visa
    slutten på eit lengre hendingsforløp
  • for ende
    over det heile
    • slå ned skogen for ende;
    • ulven tok sau for ende
  • frå ende til annan
    frå byrjing til slutt;
    alt saman
    • det var tull frå ende til annan
  • få endane til å møtast
    greie seg økonomisk
  • gjere ende på
    få slutt på noko;
    gjere til inkjes, øydeleggje;
    drepe
    • gjere ende på fattigdomen;
    • han gjorde ende på alle kaninane;
    • ho gjorde ende på livet
  • lause endar
    tilhøve som ikkje er behandla eller undersøkt ferdig;
    uavklara spørsmål
    • det var mange lause endar i bodskapen til politikaren
  • over ende
    ned frå oppreist stilling;
    hovudstups, i koll
    • bjørka bles over ende;
    • ho stupte over ende;
    • bli slått over ende;
    • føretaket gjekk over ende
  • på ende
    • oppreist, på kant;
      opp ned
      • gigantiske røyr er sette på ende i skipet
    • i fullt virvar
      • setje huset på ende;
      • byen stod på ende
  • til endes
    heilt til slutten;
    til ende
    • fem dagar til endes;
    • dei festa natta til endes;
    • 12 års skulegang er til endes
  • til ende
    heilt til slutten;
    til endes
    • dei festa fire dagar til ende;
    • føre saka til ende;
    • lese boka til ende
  • vegs ende
    slutten, målet
    • kome til vegs ende;
    • verksemda er ved vegs ende
Artikkelside
Side 2 av 5