Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
88 treff

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 88 oppslagsord

hovudende

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

del i den eine enden på ei seng der hovudet skal kvile
Artikkelside

halle seg nedpå

Tyding og bruk

leggje seg til å kvile litt;
Sjå: halle
Artikkelside

halle

halla

verb

Opphav

norrønt halla

Tyding og bruk

  1. stå skeivt eller liggje på skrå;
    Døme
    • halle framover;
    • det hallar imot;
    • det hallar unna;
    • halle mot høgre i politikken;
    • dagen hallar mot kveld
  2. setje i ei skrå eller skeiv stilling;
    bøye til sides
    Døme
    • hall ikkje båten;
    • halle med hovudet;
    • halle seg attover

Faste uttrykk

  • halle seg nedpå
    leggje seg til å kvile litt
  • halle seg
    bøye seg til sides
Artikkelside

oase

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom gresk frå egyptisk

Tyding og bruk

  1. vassrik og grøderik stad i ein ørken
  2. stad der ein kan styrkje og kvile seg
    Døme
    • finne seg ein oase i sommarvarmen
  3. stad med særleg gode tilhøve;
    Døme
    • ein oase for finansfolk
Artikkelside

nedpå

preposisjon

Tyding og bruk

  1. nede på
    Døme
    • eg møtte han nedpå vegen
  2. ned på
    Døme
    • ta ein tur nedpå fjorden
  3. brukt som adverb: nære, i nærleiken av
    Døme
    • høgdehopparen snerta nedpå, men lista vart liggjande
  4. brukt som adjektiv: jordnær, roleg
    Døme
    • eit nøkternt og nedpå drama;
    • vere nedpå og personleg

Faste uttrykk

  • leggje seg nedpå
    liggje ned og kvile ei stund
Artikkelside

middag

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt miðdagr

Tyding og bruk

  1. midten av dagen, ikring klokka tolv;
    tid da ein et middag (2)
    Døme
    • det skjedde ved laurdag middag
  2. hovudmåltid midt på dagen eller seinare
    Døme
    • ete middag;
    • ha småsei til middag;
    • be nokon på middag

Faste uttrykk

  • ikkje hugse frå klokka tolv til middag
    vere gløymsk
  • sove/kvile middag
    ta ein kvil etter middag (2);
    middagskvil
    • dei vaksne sov middag medan dei små leikte
Artikkelside

liggje, ligge

liggja, ligga

verb

Opphav

norrønt liggja

Tyding og bruk

  1. om person eller dyr: vere i meir eller mindre vassrett stilling
    Døme
    • liggje både på magen og på sida;
    • ho låg utstrekt;
    • hunden låg på graset
    • brukt som adjektiv
      • liggjande stilling
  2. vere på ein viss plass, ofte over tid;
    vere i ei viss stilling
    Døme
    • boka ligg på bordet;
    • pengane ligg i skuffa;
    • byen ligg på nordsida;
    • huset ligg fint til;
    • prisen ligg på om lag 100 kr;
    • liggje lågt i terrenget;
    • reinhaldsverket ligg under kommunen;
    • skipet ligg i land
  3. i overført tyding: vere naturleg, forståeleg;
    hengje saman med;
    Døme
    • det ligg nær å tru det;
    • årsaka ligg i dei låge strømprisane
  4. kvile i seng, halde senga
    Døme
    • liggje til sengs;
    • liggje og fryse;
    • liggje sjuk med feber
  5. vere utbreidd over, dekkje
    Døme
    • snøen låg meterhøg;
    • det låg rim på marka
  6. vere i ein viss tilstand
    Døme
    • liggje på latsida;
    • liggje i bløyt;
    • liggje brakk;
    • golvet låg fullt av klede;
    • liggje vêrfast;
    • liggje på lur;
    • liggje i trening;
    • liggje i tingingar

Faste uttrykk

  • liggje an
    vere plassert (i høve til andre);
    stille seg, teikne, ha utsikt (til)
    • liggje dårleg an;
    • det norske laget låg godt an etter første etappe
  • liggje att
    vere att, vere gløymd
  • liggje etter
    ikkje halde følgje
  • liggje for døden
    vere døyande;
    liggje på dødsleiet
    • liggje for døden i ei veke;
    • det året han låg for døden
  • liggje for
    passe til evnene og interessene til nokon
    • grammatikk ligg ikkje for dei
  • liggje føre
    vere til stades;
    finnast (1), eksistere (1)
    • materialet ligg endeleg føre i bokform;
    • det ligg ikkje føre konkrete planar for gjennomføringa
  • liggje i
    tyde, implisere
    • kva ligg det i den utsegna?
  • liggje med
    ha samleie med
  • liggje nede
    stå stille, ikkje vere i gang
    • straumnettet ligg nede
  • liggje noko under
    vere skjult eller hemmeleg
    • her ligg det noko under
  • liggje over
    • om person: overnatte
    • om fartøy: halle på sida
  • liggje på likstrå
    liggje på seng fram til gravferda
  • liggje på likstrå
    liggje på seng fram til gravferda
  • liggje til grunn
    vere årsak til eller grunnlag for
    • visjonane som ligg til grunn for satsinga
  • liggje til rette/rettes
    høve, passe bra
    • forholda ligg godt til rette for effektivt arbeid no
  • liggje til
    høyre til
    • det ligg til familien å vere snobbete
  • liggje under for
    vere avhengig av
    • han låg under for alkoholen
Artikkelside

lægre

lægra

verb

Opphav

av læger; same opphav som leire (2

Tyding og bruk

leggje seg til kvile eller i leir;
Døme
  • lægre seg utanfor byen
Artikkelside

lyte 3

lyta

verb

Opphav

norrønt hljóta ‘få (med loddtrekking), ha, lyte’; samanheng med lott

Tyding og bruk

  1. vere nøydd til;
    måtte, skulle
    Døme
    • du lyt gjere det;
    • ho laut vere med anten ho ville eller ei;
    • det er fælt å lyte gjere slikt;
    • han har lote vente lenge;
    • det lyt lagast mykje mat
  2. få eller ha lov til;
    ha høve eller grunn til
    Døme
    • ho lyt no gjere som ho synest;
    • det lyt så vere;
    • i dag lyt de heller kvile
  3. bli driven i ei viss lei
    Døme
    • eg laut heim;
    • han lyt i veg
Artikkelside

kurstad

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

stad ein dreg for å få medisinsk behandling;
jamfør kur (1, 1)
Døme
  • dei fasjonable kurstadane i Tyskland;
  • han drog til kurstaden for å få kvile
Artikkelside
Side 2 av 9