Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
25 treff

Bokmålsordboka 11 oppslagsord

utdrag

substantiv intetkjønn

Opphav

etter tysk; lavtysk av foreldet utdra ‘dra ut’

Betydning og bruk

del av en lengre framstilling eller lignende
Eksempel
  • utdrag av boka, talen, regnskapet, operaen;
  • trykke artikkelen i utdrag
Artikkelside

kompendium

substantiv intetkjønn

Opphav

fra latin ‘innsparing’

Betydning og bruk

kortfattet lærebok eller håndbok;
Eksempel
  • artikkelen står i kompendiet
Artikkelside

klaveruttog

substantiv intetkjønn

Opphav

av lavtysk uttoch; jamfør tysk Auszug ‘utdrag, ekstrakt’

Betydning og bruk

arrangement for piano av større komposisjon
Artikkelside

kutt

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • dele opp kjøtt med raske kutt
  2. merke etter skjæring eller kutting;
    sår etter noe skarpt
    Eksempel
    • få et kutt over øyet
  3. Eksempel
    • ha ambisiøse mål for kutt av klimagassutslipp;
    • det blir kutt i neste års budsjett
  4. avskåret bit;
    Eksempel
    • det lå igjen en del kutt
  5. Eksempel
    • NRK sendte noen kutt fra debatten
Artikkelside

ekstrakt 2

substantiv intetkjønn

Opphav

samme opprinnelse som ekstrakt (1

Betydning og bruk

utdrag av et skrift
Eksempel
  • det ble tatt inn et ekstrakt i tingboken
Artikkelside

ekstrahere

verb

Opphav

av latin eks- og trahere ‘trekke’; jamfør eks-

Betydning og bruk

  1. trekke ut
    Eksempel
    • ekstrahere en tann
  2. gjøre utdrag av, velge ut
    Eksempel
    • hun ekstrahere det viktigste fra teksten;
    • meningen må ekstraheres ut av ordflommen
  3. trekke ut en bestanddel av et sammensatt stoff
    Eksempel
    • ekstrahere olje av jordnøtter
Artikkelside

utskrift

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Opphav

av utskrive og skrive

Betydning og bruk

  1. kopiert utdrag
    Eksempel
    • be om en utskrift av kirkeboka
  2. Eksempel
    • ha en utskrift av hele artikkelen
Artikkelside

utsnitt

substantiv intetkjønn

Opphav

av snitt (2

Betydning og bruk

Eksempel
  • et utsnitt av befolkningen;
  • et utsnitt av avhandlingen
Artikkelside

utdragsvis

adverb

Betydning og bruk

i utdrag
Artikkelside

suite

substantiv hankjønn

Uttale

svitte

Opphav

fransk av suivre ‘å følge’; av latin sequi ‘følge’

Betydning og bruk

  1. sammenhengende rekke for eksempel av værelser
    Eksempel
    • leie en suite på hotellet
  2. musikkverk som består av mindre (danse)stykker i samme toneart;
    utdrag av musikken til opera, ballett eller lignende
    Eksempel
    • en suite fra musikken til Peer Gynt
  3. fyrstelig persons følge
Artikkelside

Nynorskordboka 14 oppslagsord

utdrag

substantiv inkjekjønn

Opphav

etter lågtysk; tysk

Tyding og bruk

  1. del av ei lengre framstilling eller liknande
    Døme
    • utdrag av boka, talen, rekneskapen, operaen;
    • prente artikkelen i utdrag
Artikkelside

ekserpere

ekserpera

verb

Opphav

av latin excerpere ‘plukke ut’

Tyding og bruk

finne utdrag eller sitat frå bok, dokument eller liknande;
hente ut ord eller frasar frå korpus (2, 2)
Døme
  • ekserpere tekstar;
  • materialet inneheld sju belegg som er ekserperte frå teksten
Artikkelside

ordrag

substantiv inkjekjønn

Opphav

av or (4

Tyding og bruk

Artikkelside

kompendium

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå latin ‘innsparing’

Tyding og bruk

kortfatta lærebok eller handbok;
Døme
  • artikkelen står i kompendiet
Artikkelside

ekstrakt 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

same opphav som ekstrakt (1

Tyding og bruk

utdrag av eit skrift
Døme
  • lage eit ekstrakt av rapporten
Artikkelside

ekstrahere

ekstrahera

verb

Opphav

av latin eks- og trahere ‘trekkje’; jamfør eks-

Tyding og bruk

  1. trekkje ut
    Døme
    • ho måtte ekstrahere ei tann
  2. gjere utdrag, velje ut
    Døme
    • dei ekstraherte dei viktigaste punkta i teksten
  3. trekkje ut ein del av eit samansett stoff
    Døme
    • ekstrahere DNA;
    • ekstrahere alginat frå tare
Artikkelside

klaveruttog

substantiv inkjekjønn

Opphav

av lågtysk uttoch; jamfør tysk Auszug ‘utdrag, ekstrakt’

Tyding og bruk

arrangement for piano av større komposisjon
Artikkelside

kutt

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. Døme
    • gjere nokre raske kutt med kniven
  2. merke etter skjering eller kutting;
    sår etter noko skarpt
    Døme
    • få kutt og risp
  3. Døme
    • stille krav om store kutt av klimagassutslepp;
    • kutt i produksjonen av råolje
  4. avskoren bit;
    Døme
    • ved sagstolen låg det att kutt
  5. Døme
    • kutt frå eit lydopptak;
    • NRK sende nokre kutt frå debatten
Artikkelside

tekst 1

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

norrønt textr m eller texti m; frå latin ‘vev’

Tyding og bruk

  1. (skriftleg) samband av ord, setningar, avsnitt som oftast heng saman
    Døme
    • filmtekst;
    • lovtekst;
    • teksta er uleseleg;
    • teksta til eit bilete
  2. del, utsnitt av tekst (1, 1)
    Døme
    • kommentere ei tekst til eksamen;
    • gå vidare i teksta;
    • halde seg til, gå ut over teksta – det som gjeld emnet
  3. utdrag frå Bibelen, bibelstad som utgangspunkt for ei preike
    Døme
    • teksta i dag er frå Salmane;
    • leggje ut teksta
  4. skriftleg framstilling, litterært verk i opphavleg språkform (til skilnad frå seinare endringar og omsetjingar)
    Døme
    • grunntekst;
    • originaltekst;
    • ei gresk tekst med omsetjing
  5. skriftleg framstilling som utgjer det originale eller eigenlege innhaldet (til skilnad frå notar, kommentarar, illustrasjonar og liknande)
    Døme
    • ei bok med lite tekst og mykje bilete
  6. redaksjonelt stoff i avis;
    jamfør tekstreklame
  7. ord til ein melodi
    Døme
    • operettetekst;
    • visetekst;
    • popmelodi med norsk tekst
  8. i typografi: stor skriftgrad;
    20-punkts kegel

Faste uttrykk

  • lese nokon teksta
    irettesetje nokon
    • læraren las elevane teksta da halve klassa ikkje leverte i tide
Artikkelside

samandrag

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. stutt attgjeving av noko, stutt utdrag, oversyn
    Døme
    • eit samandrag av ein artikkel
  2. i idrett: (poeng)summering
    Døme
    • vere best i samandraget etter tre renn
Artikkelside
Side 1 av 2