Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 180 oppslagsord

stat

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk; frå latin status ‘tilstand’

Tyding og bruk

  1. (del av eit større) rike
    Døme
    • sambandsstat;
    • ein fri og sjølvstendig stat;
    • statane i Europa
  2. nemning på dei organa som styrer eit land
    Døme
    • vere tilsett i staten;
    • betale skatt til stat og kommune;
    • staten bør hjelpe næringane i utkantstrøka
    • samskipnad, institusjon med (for) stor makt og sjølvstende
      • vere ein stat i staten
Artikkelside

protektorat

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. traktatfesta tilhøve mellom to statar der den sterkaste skal gje politisk og militært vern til den veikaste (som har indre sjølvstyre)
  2. stat som er under ein annan stats herredøme
    Døme
    • Hitler-Tyskland fekk skipa protektoratet Böhmen-Mähren
Artikkelside

proklamere

proklamera

verb

Opphav

av latin pro- og clamare ‘rope’

Tyding og bruk

(høgtideleg) gjere kjent;
kunngjere, rope ut (som)
Døme
  • proklamere landet som sjølvstendig stat
Artikkelside

prinsesse

substantiv hokjønn

Uttale

prinsesˋse

Opphav

frå fransk

Tyding og bruk

  1. dotter til (regjerande) monark;
    ikkje-regjerande kvinneleg medlem av eit kongehus
  2. kvinneleg medlem av eit fyrstehus i ein mindre stat eller delstat
Artikkelside

god prise

Tyding og bruk

fartøy ått av ein fiendestat (eller nøytralt fartøy som har brote nøytralitetsreglane) som ein krigførande stat har rett til å føre i land og eigne til seg;
Sjå: prise
Døme
  • erklære skipet som god prise
Artikkelside

prise 1

substantiv hokjønn

Opphav

gjennom lågtysk; frå fransk prendre ‘ta’

Tyding og bruk

handelsfartøy (med last) som er teke som krigsbytte

Faste uttrykk

  • god prise
    fartøy ått av ein fiendestat (eller nøytralt fartøy som har brote nøytralitetsreglane) som ein krigførande stat har rett til å føre i land og eigne til seg
    • erklære skipet som god prise
Artikkelside

prins

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk; frå latin ‘den som tek førsteplassen’

Tyding og bruk

  1. son til (regjerande) monark;
    ikkje-regjerande mannleg medlem av eit kongehus
    Døme
    • prinsen av Danmark
  2. mannleg medlem av eit fyrstehus i ein mindre stat eller delstat
    Døme
    • prins Albert av Monaco
Artikkelside

overhovud

substantiv inkjekjønn

Opphav

etter tysk Oberhaupt

Tyding og bruk

person som leier eller har avgjerdsmakta i ei sosial gruppe, ein stat eller;
hovding, leiar, sjef
Døme
  • overhovudet i familien
Artikkelside

lovgjeving, lovgiving

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å gje lover
  2. lovene som gjeld i ein stat eller eit visst saksområde
Artikkelside

politistat

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

stat der makthavarane stør seg på ei sterk politimakt
Artikkelside
Side 1 av 18