Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 11 oppslagsord

panser

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt panzar(i), panzer, gjennom lågtysk og, italiensk; frå latin pantex ‘buk’

Tyding og bruk

hærkledning, rustning (av metall eller med metallskoning)
verneplater av metall (på stridsvogner, kampfly, krigsskip, dører til bankkvelv m.m.)
Døme
- stålpanser
- i overført tyding:
  ispanser;
  stengje seg inne i eit panser
lok over frontrommet (i regelen motorrommet) i ein bil
horn- eller beinskjold hos visse dyr

Faste uttrykk

i panser og plate
(om riddar) i full rustning

Artikkelside

kaiman

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom spansk caiman frå kalin’a, eit språk brukt hovudsakleg langs nordkysten av Sør-Amerika

Tyding og bruk

samnemning for alligatorar med panser av beinplater også på buksida

Artikkelside

jakke

substantiv hokjønn

Opphav

jamfør mellomnorsk jakka, gjennom lågtysk; frå fransk jaque ‘stutt trøye til å trekkje over eit panser’

Tyding og bruk

langerma klesplagg til overkroppen, med lukking på framsida, til å ha utanpå skjorte, bluse eller genser

Døme

gå i bukse og jakke;
ho hadde på seg ei raud jakke

- dressjakke
- dunjakke
- golfjakke
- vindjakke

Faste uttrykk

kaste jakka
- ta av seg jakka
- førebu seg på å ta eit krafttak

Artikkelside

i panser og plate

Tyding og bruk

(om riddar) i full rustning;

Sjå: panser

Artikkelside

harnisk

substantiv inkjekjønn

Opphav

av lågtysk harnasch, harnisch; av gammalfransk harnas

Tyding og bruk

om eldre forhold: panser av metall eller lêr brukt for å beskytte overkroppen eller heile kroppen;

jamfør rustning

Faste uttrykk

i harnisk
i krigshumør;
sint, rasande
bilistane er i harnisk over prisane på drivstoff;
vedtaket har sett miljøaktivistar i harnisk

Artikkelside

skjelpadde

substantiv hokjønn

Opphav

frå lågtysk eigenleg ‘skjoldpadde’

Tyding og bruk

krypdyr med brei, kort kropp som er dekt av eit panser på ryggen og eit på buken, av gruppa Chelonia
Døme
- havskjelpadde;
- landskjelpadde
kjøt av skjelpadde (1)
hornplater av havskjelpadde som ein bruker til hårnåler, kammar, smykke og liknande
Døme
- ein kam av ekte skjelpadde