Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
30 treff

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 30 oppslagsord

lyte 2

lyta

verb

Opphav

norrønt lýta; av ljot

Tyding og bruk

vere til lyte eller mein, skjemme
Døme
  • arret lyter henne enno
Artikkelside

lyte 3

lyta

verb

Opphav

norrønt hljóta ‘få (med loddtrekking), ha, lyte’; samanheng med lott

Tyding og bruk

  1. vere nøydd til;
    måtte, skulle
    Døme
    • du lyt gjere det;
    • ho laut vere med anten ho ville eller ei;
    • det er fælt å lyte gjere slikt;
    • han har lote vente lenge;
    • det lyt lagast mykje mat
  2. få eller ha lov til;
    ha høve eller grunn til
    Døme
    • ho lyt no gjere som ho synest;
    • det lyt så vere;
    • i dag lyt de heller kvile
  3. bli driven i ei viss lei
    Døme
    • eg laut heim;
    • han lyt i veg
Artikkelside

orsake

orsaka

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

av or (4 og sak

Tyding og bruk

  1. frita for skuld;
    verne mot klander;
    Døme
    • du lyt orsake at eg ikkje kan kome;
    • orsak at eg kjem seint;
    • orsake og forsvare framferda til nokon
  2. gje gode grunnar for;
    Døme
    • målet orsakar måten

Faste uttrykk

  • orsake seg
    kome med grunnar for å rettferdiggjere seg
    • eg orsaka meg med at alarmen ikkje ringde
Artikkelside

medgje, medgi, medgjeve

medgjeva

verb

Tyding og bruk

gå med på, tilstå, vedgå
Døme
  • eg lyt medgje at du har rett
Artikkelside

mate

mata

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

av mat

Tyding og bruk

  1. putte mat i munnen på;
    gje mat;
    fôre
    Døme
    • mate spedbarnet med skei;
    • den sjuke lyt matast;
    • han matar hønene
  2. forsyne med materiale, råstoff eller liknande
    Døme
    • mate ein datamaskin med opplysningar

Faste uttrykk

Artikkelside

lagnad

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt laginn, av leggja ‘avgjere’; av lagen

Tyding og bruk

  1. det som er fastsett for ein (av ei høgare makt)
    Døme
    • ein lyt finne seg i lagnaden sin;
    • ingen kan rømme frå lagnaden sin
  2. noko eller nokon som er eller blir avgjerande for ein
    Døme
    • den mannen vart lagnaden hennar
  3. livsløp, historie
    Døme
    • dei fekk ein tung lagnad
  4. endeleg utfall
    Døme
    • lagnaden din er avgjord;
    • få same lagnaden som forgjengaren sin
  5. i bunden form eintal: høgare makt som ein tenkjer seg har avgjerande innverknad på eit menneskeliv
    Døme
    • tru på lagnaden

Faste uttrykk

  • utfordre lagnaden
    gjere noko vågalt
Artikkelside

sidan 1

subjunksjon

Tyding og bruk

  1. innleier ei leddsetning som uttrykkjer at noko skjer etter eit tidspunkt;
    i tida etter at
    Døme
    • du har vakse sidan eg såg deg sist;
    • eg har kjent han sidan vi var fem år gamle
  2. innleier ei leddsetning som uttrykkjer årsak;
    fordi, på grunn av at
    Døme
    • sidan du kjem så seint, lyt du stå;
    • vi dreg ikkje på ferie sidan vi ikkje har pengane
Artikkelside

alvorsprat

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Tyding og bruk

samtale om noko viktig eller alvorleg
Døme
  • foreldre lyt ta ein alvorsprat med barna
Artikkelside

forsking

substantiv hokjønn

Opphav

jamfør forske

Tyding og bruk

det å skape ny kunnskap gjennom vitskaplege metodar;
vitskapleg gransking
Døme
  • drive forsking i eit emne;
  • fri forsking;
  • forskinga lyt vere uhilda;
  • eit resultat av mange års forsking;
  • forsking syner at...

Faste uttrykk

Artikkelside

jask 1

substantiv hankjønn

Opphav

av jaske

Tyding og bruk

upåliteleg person;
Døme
  • har du sagt det, lyt du stå ved det og ikkje vere slik ein jask
Artikkelside
Side 1 av 3