Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 54 oppslagsord

fødsel

substantiv hankjønn

Opphav

av fø og -sel (1

Tyding og bruk

  1. det å fø (2)
    Døme
    • ho hadde ein hard fødsel;
    • vere til stades under fødselen;
    • talet på fødslar har auka
  2. det å bli fødd
    Døme
    • år 20 etter Kristi fødsel;
    • vere blind frå fødselen av
  3. Døme
    • ho er svensk av fødsel
  4. i overført tyding: byrjing
    Døme
    • slå ned opprøret i fødselen

Faste uttrykk

  • kvele i fødselen
    hindre frå først av
    • kvele ein freistnad i fødselen;
    • kvart forsøk på å avsløre løyndomen blir kvelt i fødselen
  • trong fødsel
    problem med å kome i gang
    • tiltaket har hatt ein trong fødsel
Artikkelside

prematur

adjektiv

Opphav

frå latin ‘tidleg mogen’

Tyding og bruk

som kjem før rett eller venta tid;
for tidleg fødd
Døme
  • prematur fødsel
  • brukt som adverb:
    • barnet er fødd prematurt
Artikkelside

omsorgspermisjon

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

rett for ein arbeidstakar til å få fri frå arbeidet i samband med fødsel eller adopsjon;
Døme
  • ha omsorgspermisjon i samband med ein fødsel
Artikkelside

mødreheim

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

institusjon der mødrer som treng hjelp, kan bu før og etter ein fødsel;
jamfør heim (1, 2)
Artikkelside

foreldrepermisjon

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

permisjon for foreldre i samband med fødsel eller adopsjon
Artikkelside

nativitet

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk; av latin nativitas ‘fødsel’

Tyding og bruk

  1. stilling som stjernene har når eit menneske blir fødd;
    jamfør horoskop (1)
  2. talet på fødde i eit visst tidsrom og eit bestemt område;
Artikkelside

nasjon

substantiv hankjønn

Opphav

av latin natio ‘fødsel’

Tyding og bruk

  1. gruppe menneske som kjenner seg som ei eining på grunn av sams historie og kultur, oftast også sams språk;
    Døme
    • heile nasjonen stod bak kravet;
    • den aztekiske nasjonen
  2. Døme
    • ein sjølvstendig nasjon;
    • ein demokratisk nasjon

Faste uttrykk

  • Dei sameinte nasjonane
    organisasjon skipa i 1945 som samarbeidsforum for alle sjølvstendige statar i verda
    • Dei sameinte nasjonane har hovudkontor i New York
Artikkelside

natur

substantiv hankjønn

Opphav

av latin natura ‘fødsel’; jamfør norrønt náttúra

Tyding og bruk

  1. landskap som ikkje er skapt av menneske, som har eit plante- og dyreliv, og som kan skildrast ut frå topografi, klima og liknande;
    til skilnad frå byar, parkar, gardar og liknande
    Døme
    • rein og urørt natur;
    • kome seg ut i naturen;
    • vern om naturen;
    • oppleve den storslåtte naturen
  2. den sanselege eller materielle verda som heilskap, den ytre røynda;
    til skilnad frå den åndelege eller indre verda
    Døme
    • lovene i naturen
  3. noko opphavleg, uutvikla, lite påverka av menneska; motsett kultur
    Døme
    • attende til naturen;
    • kamp mellom natur og kultur
  4. medfødd eller opphavleg knippe eigenskapar ved ei gruppe, ein person, ein ting eller eit fenomen;
    vesen, eigenart, grunnhått, drift (3);
    Døme
    • høna er frå naturen si side aktiv
  5. karakteristisk måte å te seg på hos eit levande vesen, typisk med individuelle skilnader i ei gruppe;
    legning, sinnelag, temperament, gemytt, lynne
    Døme
    • av natur er eg rastlaus

Faste uttrykk

  • liggje i sakas natur
    vere gjeve av naturlege tilhøve
    • det ligg i sakas natur at frivillig arbeid ikkje er noko vi kan påleggje folk
  • tre av på naturens vegner
    trekkje seg vekk for å gå på do
Artikkelside

nedkomst

substantiv hankjønn

Opphav

i tydinga ‘fødsel’ etter tysk

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ho ventar nedkomsten i oktober
  2. det å kome ned
    Døme
    • nedkomsten frå fjellet
Artikkelside

liggjetid, liggetid

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. tid der noko eller nokon ligg for behandling, drøfting eller liknande
    Døme
    • kort liggjetid på sjukehus etter fødsel er innført fleire stader;
    • saka har hatt lang liggjetid
Artikkelside
Side 1 av 6