Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 10 oppslagsord

episode

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk; frå gresk epi- og eisodos ‘inngang’, opphavleg ‘innskot, tillegg’

Tyding og bruk

  1. einskilt (kort og mindre viktig) avsnitt av eit diktverk
    Døme
    • berre ein episode i handlinga
  2. del av ein serie, til dømes på tv eller i radio
    Døme
    • ein kriminalserie i fem episodar;
    • sjå fire episodar av serien på éin kveld;
    • høyr vekas episode i appen
  3. kort eller tilfeldig hending;
    Døme
    • ein artig episode;
    • ho vart mobba for ein episode i oppveksten
  4. tilfelle av vald, oppstyr eller krigshandlingar
    Døme
    • det har vore episodar på grensa
Artikkelside

parentes

substantiv hankjønn

Uttale

parenteˊs; parangteˊs

Opphav

frå gresk ‘mellomsetning’, av para ‘ved sida av’, en ‘i’ og thesis ‘setning’

Tyding og bruk

  1. teikn i form av to bogar, to klammer, to spisse vinklar eller liknande før og etter ein teiknstreng;
    Døme
    • uttaleopplysninga står i parentes;
    • tala i parentes viser til sidetal
  2. tekstdel som er skild ut frå samanhengen med parentesteikn
    Døme
    • formlane står i parentes;
    • stryk parentesen!
  3. Døme
    • i parentes vil eg nemne ...
  4. forbigåande og uviktig episode
    Døme
    • åra i byen vart ein parentes i livet hennar
Artikkelside

tv-serie, TV-serie

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

serie som blir vist på fjernsyn med ei fast gruppe medverkande, ofte med framhald i neste episode
Artikkelside

intermesso

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom italiensk intermezzo; frå latin intermedius ‘som er i midten’

Tyding og bruk

  1. mindre, sjølvstendig musikkstykke;
  2. avbrot, hending, episode
    Døme
    • det var eit trist intermesso som la ein dempar på stemninga
Artikkelside

cliffhanger

substantiv hankjønn

Uttale

klifˊhænger

Opphav

frå engelsk

Tyding og bruk

spennande og dramatisk slutt på kapittel eller episode i ein serie for å halde på lesaren eller sjåaren
Døme
  • historia gav meirsmak, spesielt etter cliffhangeren på slutten
Artikkelside

antologiserie

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

serie (1) bygd opp slik at kvar episode (1) eller sesong er ein antologisk del av ein større temamessig heilskap;
jamfør antologi
Døme
  • den nye antologiserien på tv vart ein suksess
Artikkelside

fjernsynsserie

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

serie som blir vist på fjernsyn med ei fast gruppe medverkande, ofte med framhald i neste episode;
Artikkelside

tidsperspektiv

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

tid (sett på fråstand eller i høve til andre tider)
Døme
  • det er berre ein episode i eit vidare tidsperspektiv
Artikkelside

scene, sene 2

substantiv hankjønn eller hokjønn

Uttale

utt seˋne

Opphav

gjennom latin; frå gresk skene ‘bu (I,1), telt’

Tyding og bruk

  1. speleplass på eit teater (utstyrt med kulissar, møblar og anna utstyr);
    Døme
    • alle skodespelarane kom fram på scena;
    • scena viser ei daglegstove
    • podium
      • lokalet hadde ei dårleg scene;
      • applaus for open scene – dvs før teppet har gått ned
  2. avsnitt i ei akt i eit teaterstykke
    Døme
    • tredje scena i andre akta
  3. Døme
    • komiske, rørande scener
  4. oppgjer, oppstyr;
    skjenning
    Døme
    • lage scener

Faste uttrykk

  • for open scene
    òg: openlyst
  • gå til scena
    bli skodespelar
  • setje i scene
    planleggje og leie arbeidet med ei teaterframsyning
Artikkelside

episodisk

adjektiv

Uttale

episoˊdisk; episoˋdisk

Opphav

jamfør episode

Tyding og bruk

  1. om litterært verk: med delar som er laust knytte til hovudhandlinga;
    samansett av episodar
    Døme
    • ein episodisk roman
  2. sett saman av episodar
    Døme
    • episodisk film
  3. som hender ein gong imellom;
    knytt til ein episode (3);
    Døme
    • episodisk minne;
    • episodiske utslepp av gift
Artikkelside