Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 57 oppslagsord

damp

substantiv hankjønn

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. mengd av ørsmå væskedropar i luft som ser skyliknande ut;
    Døme
    • det kom røyk og damp frå kjelen;
    • det dogga på ruta av all dampen
  2. vatn oppheta til gassform, brukt som energikjelde
    Døme
    • skipet er drive på damp;
    • kraftverket treng stabil tilførsel av damp
  3. gassform av stoff som ved normal temperatur er fast eller flytande
    Døme
    • radioaktiv damp;
    • giftige dampar
  4. dampbåt (i rutefart)
    Døme
    • der kjem dampen;
    • stige om bord på dampen

Faste uttrykk

  • for full damp
    for fullt;
    av alle krefter, for full fart
    • toget køyrer for full damp mot hovudstaden;
    • skipet gjekk for full damp ut fjorden;
    • jobbe for full damp
  • få opp dampen
    setje opp farten;
    auke innsatsen eller forbetre prestasjonane
    • toget fekk opp dampen etter nokre kilometer;
    • hesten fekk opp dampen midtvegs i løpet;
    • laget har for alvor fått opp dampen
  • halde dampen oppe
    i overført tyding: halde innsatsen, krafta eller prestasjonane ved like
    • restauranten må halde dampen oppe i romjula;
    • laga heldt dampen oppe gjennom heile sesongen
Artikkelside

dampe

dampa

verb

Opphav

av damp

Tyding og bruk

  1. gje frå seg damp (1) eller røyk (2)
    Døme
    • det dampar av våte klede;
    • det dampar av det varme vatnet;
    • sveitten dampa av ho;
    • servere dampande poteter
  2. la tørke ved fordamping
    Døme
    • koke til vatnet dampar bort;
    • oljen dampa opp
  3. tilsetje damp (1);
    behandle med, utsetje for damp
    Døme
    • dampe klede;
    • dampe opp eit brev;
    • dampe grønsaker;
    • laksen lyt bli dampa
  4. fare av stad med dampkraft
    Døme
    • toget dampa av stad;
    • ein liten båt dampar forbi
  5. patte på sigarett, pipe eller liknande;
    Døme
    • dampe sigarettar;
    • dei sat og dampa på sigarane sine
  6. i overført tyding: vere kjenneteikna av noko;
    ha eit tydeleg preg av noko
    Døme
    • filmen dampa av erotikk;
    • boka dampar av melankoli
Artikkelside

luftfuktar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

elektrisk apparat som produserer damp for å auke fukta i lufta
Artikkelside

os 1

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør norrønt spánósa ‘nygjord’, opphavleg ‘som luktar av spon’

Tyding og bruk

  1. ubehageleg dunst;
    damp frå noko som blir steikt, eller som er varmt eller kokande
    Døme
    • os frå kjøkenet
      • som etterledd i ord som
      • matos
  2. tett og kvelande røyk frå lampar, lys eller liknande
      • som etterledd i ord som
      • kolos
Artikkelside

moe 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt moða ‘støv’ og islandsk móða ‘damp’; jamfør mo (2

Tyding og bruk

Døme
  • ein blå moe
Artikkelside

metta

adjektiv

Tyding og bruk

  1. i kjemi: (om stoff) som har teke opp i seg størst mogleg mengd av eit anna stoff
    Døme
    • metta damp;
    • ein metta løysning;
    • metta feittsyrer;
    • i metta tilstand
  2. som er fylt opp heilt eller fylt opp av noko anna
    Døme
    • ein metta marknad gjorde at dei måtte redusere produksjonen
  3. intens eller konsentrert
    Døme
    • blåfargen var veldig metta og djup
Artikkelside

dampbåt

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

fartøy med damp (2) som drivkraft
Artikkelside

manometer

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom fransk manomètre, av mano- ‘gass, damp’; av gresk manos ‘tynn, spreidd’ og meter

Tyding og bruk

apparat til å måle gasstrykk i stengde rom med
Artikkelside

kov

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt k(v)óf ‘røyk, damp’

Tyding og bruk

  1. bye;
    tett snødrev
  2. issvull i bekk
  3. tung pust (med slim og hoste);
Artikkelside

kvikksølvdamp, kvikksylvdamp

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

damp frå kvikksølv (1)
Artikkelside
Side 1 av 6