Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 10 oppslagsord

bo

substantiv ubøyeleg

Opphav

av lågtysk behof; same opphav som behov

Faste uttrykk

  • ha bo
    ha bruk for;
    trenge, turve
Artikkelside

placebo, plasebo

substantiv inkjekjønn

Uttale

plaseˊbo

Opphav

av latin placere ‘tekkjast’

Tyding og bruk

noko, til dømes ei sukkerpille, som ein tek inn i den tru at det er verksam medisin, men som ikkje inneheld legemiddel;
Artikkelside

bord 2

substantiv inkjekjønn

Uttale

boˊr

Opphav

norrønt borð

Tyding og bruk

  1. møbel med vassrett plate eller skive og understell av bein eller bukkar
    Døme
    • bord og stol;
    • dekkje bordet;
    • dekkje på bordet;
    • ta av bordet;
    • tinge bord på restaurant
  2. skoren trelast av visse dimensjonar;
  3. fjøl eller planke i båtkledning
  4. side eller kant på fartøy; jamfør babord (1 og styrbord (1

Faste uttrykk

  • bank i bordet
    (sagt samstundes som ein bankar på noko av tre) motverke at ei optimistisk ytring utfordrar overnaturlege makter slik at hellet snur
    • alt har, bank i bordet, gått problemfritt;
    • eg skulle banka i bordet då eg sa det
  • bordet fangar
    • utspela kort må liggje
    • overført tyding: ei handling eller utsegn kan ikkje kallast tilbake og er bindande;
      gjort er gjort
  • dele bord og seng
    leve saman, vere gift (med nokon)
  • det er ikkje mitt bord
    det er ikkje mitt ansvarsområde
  • få på bordet
    • overført tyding: bli presentert for arbeidsoppgåve
      • administrasjonen fekk saka på bordet
    • overført tyding: få fram i lyset
      • få alle fakta på bordet
  • gjere reint bord
    • ete alt som er sett fram
    • reinske opp;
      kvitte seg med alt
    • i konkurransar og liknande: vinne alt som er mogleg å vinne
  • gå frå borde
    • gå i land frå fartøy
      • gå frå borde
    • i overført tyding: slutte i leiande stilling
  • kaste over bord
    òg overført tyding: kvitte seg med
  • kome til dekt bord
    kome til arbeid eller liknande der alt er gjort ferdig på førehand;
    få alt lagt til rette for seg
  • leggje korta på bordet
    tilstå, fortelje alt
  • leggje roret i borde
    leggje lengst ut til sida
  • leggje roret til bords
    leggje lengst ut til sida
  • liggje bord om bord
    liggje side om side
    • fartøya låg bord om bord
  • over bordet
    (avgjere, avtale noko) direkte, der og da
  • over bord
    ut i sjøen frå båt
    • mann over bord!
  • slå i bordet
    vere streng og syne at ein vil ha igjennom viljen sin
  • til bords
    • bort til eit bord der ein et eit måltid
      • gå til bords;
      • setje seg til bords
    • ved sida av under eit (formelt) måltid
      • ha verten til bords
  • under bordet
    (ekstra og) utan at ytinga er openlys og lovleg;
    i løynd
    • mange seljarar ønskjer å få betalt under bordet for å unngå skatt
Artikkelside

igbo 1, ibo 1

substantiv hankjønn

Uttale

igˊbo

Opphav

frå språket igbo

Tyding og bruk

  1. folkegruppe i det søraustlege Nigeria
  2. person som høyrer til folkegruppa igbo (1, 1)
Artikkelside

igbo 2, ibo 2

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Uttale

igˊbo

Opphav

frå språket igbo

Tyding og bruk

språk hovudsakleg brukt i Nigeria
Døme
  • meir enn atten millionar har igbo som morsmål
Artikkelside

ha bo

Tyding og bruk

ha bruk for;
trenge, turve;
Sjå: bo
Artikkelside

bohrium

substantiv inkjekjønn

Uttale

boˊrium

Opphav

etter namnet til den danske atomfysikaren Niels Bohr, 1885–1962

Tyding og bruk

kunstig framstilt radioaktivt grunnstoff (1) med atomnummer 107;
kjemisk symbol Bh
Artikkelside

bimbo

substantiv hankjønn

Uttale

bimˊbo

Opphav

gjennom engelsk; frå italiensk ‘lite barn, baby’

Tyding og bruk

tiltrekkjande, men uintelligent ung kvinne
Døme
  • er ei jente blond og sexy, blir ho lett stempla som bimbo
Artikkelside

botferdig

adjektiv

Uttale

boˊtfærdi; botfærˊdi

Opphav

frå lågtysk; jamfør bot

Tyding og bruk

budd til å gjere bot (3);
angrande, tregefull
Døme
  • ein botferdig syndar
Artikkelside

borde 2

borda

verb

Uttale

boˊre

Opphav

norrønt borða ‘setje fram mat, ete’; av bord (2

Tyding og bruk

  1. leggje eit fartøy inntil eit anna og gå om bord i det;
    Døme
    • kystvakta borda ein trålar i den trålfrie sona
Artikkelside