Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 57 oppslagsord

arv

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt arfr

Tyding og bruk

  1. noko som er eller kan bli arva
    Døme
    • få eigedomen i arv;
    • få, ta i arv;
    • få forskot på arv;
    • ho let ein stor arv etter seg
  2. biologisk(e) eigenskap(ar) eller særmerke som er eller kan bli nedarva
    Døme
    • arv og miljø;
    • det lyse håret er ein arv frå mora
  3. det å arve
    Døme
    • få huset ved arv
  4. det som har blitt skapt eller gjort i fortida;
    historie
    Døme
    • ta opp arven etter foreldra sine;
    • den litterære arven etter Hamsun

Faste uttrykk

  • gå i arv
    bli (ned)arva
Artikkelside

arve 2

arva

verb

Opphav

av arv; jamfør erve (2

Tyding og bruk

  1. få (noko) til eige frå (avliden) person
    Døme
    • arve ein formue;
    • arve trona etter mora si;
    • arve klede
  2. få, ta over
    Døme
    • arve mange problem frå den førre regjeringa
  3. få overført eigenskapar eller særmerke (gjennom kjønnsceller) frå opphavsindivid
    Døme
    • arve nasen til faren og humøret til mora

Faste uttrykk

  • arve ned
    la gå i arv;
    gi i arv
    • huset blir arva ned til neste generasjon;
    • ord som er arva ned
Artikkelside

produkt

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom tysk; frå latin

Tyding og bruk

  1. vare som er produsert med arbeid eller skapt av naturen
  2. teneste som ei verksemd sel
    Døme
    • banken tilbyr produkt som rammelån
  3. kunstnarleg (til dømes litterært) verk
  4. Døme
    • mennesket er eit produkt av arv og miljø
  5. i matematikk: tal som ein får når ein multipliserer
Artikkelside

overlevere

overlevera

verb

Opphav

etter tysk

Tyding og bruk

  1. gje, levere frå seg
    Døme
    • overlevere eit brev
  2. la gå i arv frå ættledd til ættledd;
    halde ved lag
    Døme
    • skrive ned eit eventyr slik det er overlevert
Artikkelside

patriarkat

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. embete som ein patriark (2) har
  2. samfunnsform der faren er overhovudet i familien, og der slektskap, arv og liknande følgjer farssida;
    motsett matriarkat
  3. sterkt mannsdominert samfunn
Artikkelside

ledd

substantiv inkjekjønn

led 2

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt liðr

Tyding og bruk

  1. samband mellom to eller fleire knoklar i kroppen på menneske og andre ryggradsdyr
    Døme
    • det ytste leddet på langfingeren
  2. rørleg kroppsdel som grensar opp til eit ledd (1)
    Døme
    • klemme ytste leddet på litlefingeren
  3. i zoologi: samband mellom segment i kroppen hos visse lågareståande dyr
  4. i zoologi: segment som grensar opp til eit ledd (3)
  5. i botanikk: kne (4)
  6. i botanikk: stykke av stengel mellom kne (4)
  7. rørleg del av ein maskin eller liknande
  8. einskild del i ein heilskap;
    Døme
    • ledd i ei kjede;
    • praksisperioden er eit viktig ledd i utdanninga
  9. i jus: avsnitt i ein lovtekst
    Døme
    • paragraf 17, 2. leddet
  10. Døme
    • gå i arv gjennom fleire ledd;
    • tremenningar er skylde i tredje leddet

Faste uttrykk

  • ut av ledd
    om kroppsdel: i galen stode
Artikkelside

mellom

preposisjon

Opphav

norrønt milli(m), mill(j)um; samanheng med middel- og mid-

Tyding og bruk

  1. på ein stad som er avgrensa på to eller fleire sider;
    jamfør imellom
    Døme
    • dei gjekk med ungane mellom seg;
    • det er langt mellom husa;
    • Finse ligg mellom Oslo og Bergen
  2. i tidsrommet som skil to tidspunkt eller hendingar frå kvarandre
    Døme
    • mellom jul og nyttår;
    • ete mellom måltida;
    • det er lenge mellom kvar gong eg ser dei
  3. i intervallet som er avgrensa av to storleikar
    Døme
    • det kostar ein stad mellom 15 og 20 kr
  4. i eit gjensidig forhold som femner om to eller fleire personar
    Døme
    • usemja mellom far og son;
    • dette får bli mellom oss;
    • mellom oss sagt;
    • det er noko mellom dei
  5. brukt for å kontrastere to storleikar
    Døme
    • velje mellom to ting;
    • samanhengen mellom arv og miljø;
    • sveve mellom liv og død
  6. blant, i lag med
    Døme
    • vere mellom vener;
    • vere ute mellom folk;
    • ho er mellom dei fremste på sitt felt

Faste uttrykk

  • falle mellom to stolar
    passe til verken det eine eller det andre
  • gå mellom
    gripe inn (og mekle)
  • lese mellom linjene
    forstå noko som ikkje er direkte uttrykt
  • mellom anna
    forutan, ved sida av;
    blant anna;
    forkorta m.a.
  • mellom borken og veden
    i ei vanskeleg stode
Artikkelside

nedarva, nedervd

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som har gått i arv
    Døme
    • ein nedarva eigenskap
  2. som har gått i arv frå ættledd til ættledd;
    overlevert
    Døme
    • ein nedarva skikk
Artikkelside

kunstarv

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

arv (4) av kunstnarisk uttrykk
Døme
  • veggtepper er ein del av vår heimlege kunstarv
Artikkelside

kulturarv

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

arv (4) av materielle og åndelege kulturverdiar frå tidlegare tider i eit samfunn
Døme
  • folkeviser og stadnamn høyrer med til norsk kulturarv
Artikkelside
Side 1 av 6