Avansert søk

Nynorskordboka 28 oppslagsord

ussel

adjektiv

Opphav

same opphav som usæl

Tyding og bruk

simpel, sjofel, tarveleg, småleg, utrugen
Døme
- det var usselt gjort
fattigsleg, arm (2, ring (3, skrøpeleg, stakkarsleg, elendig
Døme
- usle kår;
- ussel løn;
- gjere det for ein ussel tikroning;
- ein ussel farkost
sjukleg, skral
Døme
- kjenne seg ussel i kroppen

usæl

adjektiv

Opphav

norrønt úsæll; same opphav som ussel og samanheng med vesal

Tyding og bruk

utriveleg, motbydeleg;
uhyggjeleg
Døme
- usæl mat;
- usælt vêr;
- usæle tilstandar;
- det såg så usælt ut;
- ei usæl tidend;
- få ein usæl død – ein brå død, ein udød
ulykksalig
Døme
- den usæle hendinga, ferda, dagen
ulykkeleg, uglad, sorgfull
Døme
- bli usæl av noko;
- usæl kjærleik
arm (2, ynkverdig
Døme
- usæle meg!
- usæl den som … – m a i eldre bibelmål

tufs 3

adjektiv

Tyding og bruk

i ulag;

ussel (3), ufrisk, skral (1)

Døme

eg er litt tufs i dag;
kjenne seg tufs;
sjå tufs ut

skit 2, skitt 2

adjektiv

Opphav

Tyding og bruk

dårleg, elendig;

ussel

Døme

ei skit løysing på problemet

brukt som adverb:
- det gjekk skit med han

Faste uttrykk

skit fiske
brukt for å ynskje nokon lykke til (fordi ein trudde at eit ynske om godt fiske ville øydeleggje fiskelykka)
vere skit
vere synd, vere trist
det var skit at du ikkje fekk jobben

stakkarsleg

adjektiv

Tyding og bruk

fattigsleg (1);
ynkeleg (2), ussel (2)
Døme
- sjå stakkarsleg ut;
- ein stakkarsleg, ynkeleg gutunge
- brukt som adverb:
  gå stakkarsleg kledd
småleg, forakteleg
Døme
- ein slibrig og stakkarsleg dritsekk
brukt som adverb:
- det var stakkarsleg gjort

hund

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt hundr

Tyding og bruk

husdyr (som finst i ulik storleik, farge, skapnad og åtferd) som blir halde som kjæledyr eller bruksdyr, som er lett å dressere og som ein kan bruke til jakt eller andre oppgåver;
Canis familiaris
Døme
- gå tur med hunden;
- høyre hundane gøy;
- folk som held hund;
- gjere eit søk med hund
- - buhund
  - elghund
  - fuglehund
  - politihund
  - trekkhund
rå eller ussel person, òg brukt som skjellsord
Døme
- din feige hund!
brukt som kraftuttrykk: pokker, fanden (1
Døme
- kva hunden er dette for noko!
- fy hunden for ein dag det vart!
brukt i namn på stjernebilete som kan minne om ein hund (1)
Døme
- Den store hunden;
- Den vesle hunden

Faste uttrykk

der ligg hunden gravlagd
dette er den den verkelege årsaka;
slik heng det saman
ein hund etter
svært lysten på;
vill etter
ein hund etter ros;
ho var ein hund etter å lese
ein vittig hund
ein vittig, morosam person
galne hundar får rive skinn
den som er uvyrden, får svi for det
gå i hundane
gå til grunne
ikkje skode hunden på håra
ikkje døme nokon etter det ytre
raude hundar
barnesjukdom med raudt utslett;
Rubella
som ein hund
brukt for å forsterke noko negativt: veldig, svært, særs
fryse som ein hund;
vere lydig som ein hund
som hund og katt
i stadig fiendskap
dei levde som hund og katt

vesal

adjektiv

Opphav

norrønt vesall; same opphav som sæl

Tyding og bruk

liten, tynn, veik;
kraftlaus, skrøpeleg
Døme
- vere veik og vesal;
- vere vesal i fingrane;
- kjenne seg vesal av frost
dårleg, ussel, ring
Døme
- eit vesalt verk

ynkeleg

adjektiv

Tyding og bruk

klagande, jamrande
Døme
- dei ropte med ynkeleg mål
stakkarsleg, ussel, elendig
Døme
- ein fillete, ynkeleg tiggar;
- eit ynkeleg resultat
- brukt som adverb:
  han var så ynkeleg liten;
  det gjekk ynkeleg seint

tarveleg

adjektiv

Opphav

norrønt þarfligr ‘naudsynt’; av tarv

Tyding og bruk

enkel, billig, fattigsleg
Døme
- ein tarveleg barndom;
- eit tarveleg rom;
- den tarvelege kvardagen
- brukt som adverb:
  gå tarveleg kledd
ussel, sjofel
Døme
- tarveleg oppførsel
- brukt som adverb:
  det var tarveleg gjort

slangeyngel

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

unge av slange
i overført tyding: ussel person
Døme
- fordømte slangeyngel som øydelegg alt

Resultat per side: