Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 11 oppslagsord

uhyre 1

substantiv hokjønn

Opphav

av norrønt úhýrr ‘ublid’

Tyding og bruk

Døme
  • det følgjer uhyre med ho;
  • ha uhyre med kyrne
Artikkelside

uhyre 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå lågtysk av III uhyre

Tyding og bruk

  1. uhyggjeleg fabelvesen;
    stort og skremmeleg dyr
    Døme
    • møte eit uhyre
  2. uhyggjeleg, fælt menneske
    Døme
    • han er eit uhyre (når han blir full)
Artikkelside

uhyre 3

adjektiv

Opphav

lågtysk un(ge)hure ‘ublid’; samanheng med uhyre (1

Tyding og bruk

    • uhyre mengd, vidd, interesse
  2. som forsterkande adverb:
    • uhyre stor, viktig, interessant, vanskeleg, sjeldan
Artikkelside

meduse

substantiv hokjønn

Opphav

etter namnet Medousa, eit uhyre i gresk mytologi

Tyding og bruk

geléliknande skjerm- eller klokkeforma polyppdyr i eit stadium der det sym fritt omkring;
Artikkelside

monster, monstrum

substantiv inkjekjønn

Opphav

av latin monstrum, opphavleg ‘varsel, jartegn’, av monere ‘varsle’

Tyding og bruk

noko kjempestort
Døme
  • eit monster av ein sofa
Artikkelside

troll

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt troll, kanskje same opphav som mellomhøgtysk trol(le) ‘uhyre, skrømt’; jamfør trylle

Tyding og bruk

  1. i folketru: stort (eller sjeldan lite), stygt, sterkt og farleg, men dumt og godtruande, menneskeliknande vette som bur i skogen eller berget
    Døme
    • bergtroll;
    • skogtroll;
    • tru på tussar og troll
  2. leikefigur som førestiller troll (1)
    Døme
    • (kome, dukke opp) som troll av eske – brått, overraskande
  3. vond, slem, lei, uskikkeleg eller vrang skapning (menneske eller dyr)
    Døme
    • han er eit troll å ha som sjef;
    • ha eit troll til kjerring;
    • eit troll til hest
  4. farleg eller oftare ekkelt dyr;
    såleis: rovdyr, særleg ulv;
    orm;
    (lite) leddyr, bille, kongro, kryp, utøy, makk (i sår), mellom anna brukt kollektivt:
    Døme
    • det er mykje troll i graset;
    • krosstroll;
    • rumpetroll;
    • skorpetroll
  5. sjukdom eller plage (særleg slike som etter folketrua var påsette med trolldom);
    såleis: brå gikt, lumbago, revmatisme;
  6. Døme
    • skade nokon med troll;
    • det gjekk troll i ord – utsegna vart røyndom (sjølv om ho berre var tenkt som spøk)
  7. brukt i forsterkande uttrykk og eidar, ofte med adverbial funksjon:
    Døme
    • det var troll til heldig kar;
    • troll til plage;
    • troll til greier;
    • han er troll så sterk
    • i bunden form eintal med hankjønnsending: søren, pokker
      • kva trollen er dette?
      • det var som trollen!
      • trollen klype!

Faste uttrykk

  • som troll av eske
    plutseleg, overraskande
    • dukke opp som troll av eske
  • troll i eske
    leiketøy med figur som sprett opp når loket blir teke av
Artikkelside

hydra

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk hydor ‘vatn’

Tyding og bruk

  1. i gresk mytologi: slangeliknande uhyre med mange hovud som fekk to nye hovud for kvart som vart hogd av
  2. i overført tyding: noko vondt som det er nesten umogleg å utrydje
  3. slekt av polyppdyr som lever i ferskvatn
Artikkelside

havuhyre

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

uhyre (2, 1) som bur i havet;
Artikkelside

urkomisk

adjektiv

Opphav

av ur- (3)

Tyding og bruk

uhyre komisk
Artikkelside

tera-

prefiks

Opphav

av gresk teras ‘uhyre, misfoster’

Tyding og bruk

som syner at ei eining skal multipliserast med ein billion (2 (1012);
symbol T;
i ord som terawatt
Artikkelside
Side 1 av 2