Avansert søk

Nynorskordboka 6 oppslagsord

skrytete

adjektiv

Tyding og bruk

som skryter mykje av seg sjølv

stor

adjektiv

Opphav

norrønt stórr

Tyding og bruk

som tek mykje plass eller rom;
diger, dryg, svær, motsett liten
Døme
- ei stor bygd;
- store hus;
- vekse seg stor og sterk;
- vere stor for alderen;
- ein stor flokk, familie
- som uttrykk for redsle eller undring:
  gjere store auge
- brei
  eit stort smil
- god, varm
  ha eit stort hjarte
- i musikk:
  den store oktaven – oktaven nedanfor den vesle oktaven
som gjer mykje av seg;
monaleg, omfattande
Døme
- ei stor verksemd;
- Noreg har vore ein stor tørrfiskeksportør;
- tene store pengar;
- ein stor del av folket;
- stor skilnad;
- gjere stor skade;
- i stor målestokk;
- selje, kjøpe i stort;
- gjere nokon ei stor teneste
- vesentleg, viktig
  eit av dei store politiske spørsmåla føre valet;
  det store spørsmålet er ...;
  dra opp dei store linjene;
  i store drag;
  ei stor glede, sorg
- høg (1
  (ikkje) ha store tankar om noko(n)
- sterk
  bruke store ord
- ved oppgjeving av ein sum, eit mål, ei vekt
  kor stor vart fangsten?
  huset er 104 m² stort
- som adverb
  glede seg stort over, til noko;
  dominere stort
- med nekting
  ikkje ete stort;
  ikkje sjå stort anna enn bilar på turen;
  ho kan ikkje vere stort over 20 år
- i komparativ
  arbeide for større rettferd
- absolutt komparativ: heller dryg
  ein større lekkasje;
  det var ikkje noko større med snø
- i superlativ
  med største glede
som har høg (sosial) stilling
Døme
- vere ein stor mann i kommunen
- dugande, vidkjend
  ho har vorte ein stor forskar;
  ein stor vitskapsmann, forfattar, idrettsmann;
  det blir nok noko stort av henne
- ovmodig
  bli, vere stor på det
fin, flott (3
Døme
- (ikkje) vere stort van;
- halde ein stor middag, eit stort selskap
- ikkje småleg
  vere stor nok til å vedgå ein feil;
  sjå stort på det
- ordentleg, retteleg
  du er ein stor tosk, ein stor unge
- full, heil (1
  den store kjærleiken
- fullstendig
  det store tomrommet
- i utrop:
  du store Gud, kinesar, min!

Faste uttrykk

i det store og heile
alt i alt, stort sett, jamt over
store og små
vaksne og barn
vere stor i kjeften
bruke sterke ord;
vere skrytete

kjeft

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt keptr

Tyding og bruk

munn på dyr eller menneske;
trut
Døme
- hunden hadde frode om kjeften;
- ha kjeften full av mat;
- få seg ein på kjeften
munn som talereiskap;
munn (2)
Døme
- stoppe kjeften på nokon;
- alle som opnar kjeften, har eit ansvar
skjenn, kjefting
Døme
- bruke kjeft;
- få kjeft
fremste del på grave- eller gripereiskap;
vid opning;
gap
Døme
- kjeften på tonga;
- ein gravemaskin med stor kjeft
egg (1, 1) på øks

Faste uttrykk

ha det i kjeften
vere god til å prate, men ikkje til å handle
halde kjeft
teie, slutte å snakke;
ikkje fortelje
hald kjeft!
ikkje ein kjeft
ikkje nokon;
ingen
det var ikkje ein kjeft å sjå
passe kjeften
vere forsiktig med kva ein seier
vere stor i kjeften
bruke sterke ord;
vere skrytete

skryten

adjektiv

Tyding og bruk

skrytete, skrøyten

vere stor i kjeften

Tyding og bruk

bruke sterke ord;

vere skrytete;

Sjå: kjeft, stor

brauten

adjektiv

Opphav

Tyding og bruk

sjølvgod og skrytete;

brautande;

Døme

han er brauten i orda;
fortelje brautne vitsar