Avansert søk

Nynorskordboka 5 oppslagsord

adjektiv

frå fransk; av sensasjon

som skaper sensasjon (2);

sterkt oppsiktsvekkjande

substantiv hankjønn

norrønt sekkr; av latin saccus

større pose eller behaldar av strie, plast, papir eller liknande brukt til emballasje eller til å frakte eller oppbevare noko i
Døme
- ein sekk med mjøl;
- fylle sekken med klede;
- ein sekk med poteter
- - havresekk
  - mjølsekk
  - søppelsekk
pose med reimar til å bere på ryggen, ofte med beremeis og eit lokk
Døme
- ho tok sekken på ryggen og la i veg;
- reimane på sekken gnog på skuldrene
- - ryggsekk
  - svipptursekk
mengd som får rom i ein sekk (1)
Døme
- ein sekk mjøl
klesplagg som sit laust på kroppen
Døme
- denne kjolen er ein sekk;
- ho likte å gå rundt i ein sekk heime
uordna samling av noko ueinsarta eller uspesifisert
Døme
- tilskota er samla i ein stor sekk
brukt som etterledd inemningar for poseliknande organ eller holrom i kropp
- - hårsekk
  - magesekk
brukt som etterledd i botaniske nemningar om lite holrom
- - kimsekk

i både pose og sekk
meir enn ein kunne håpe eller rekne med
her får kjøparen i både pose og sekk
kjøpe katten i sekken
- ikkje vite kva ein får;
  bli snytt (1)
- gjere eit dårleg kjøp
kle seg i sekk og oske
(opphavleg ein jødisk skikk) vise ytre teikn på sorg eller anger
mørkt som i ein sekk
veldig mørkt, bekmørkt
da straumen gjekk, vart det mørkt som i ein sekk i stova
sleppe katten ut av sekken
- røpe ei hemmelegheit
- kome med ei sensasjonell opplysning
som sleppt ut av ein sekk
plutseleg og kraftig
stormen kom som sleppt ut av ein sekk

substantiv hankjønn

norrønt kǫttr; i tydinga ‘pisk’ av engelsk cat (o’ nine tails)

lite husdyr og kjæledyr av kattefamilien;
huskatt;
jamfør katte (1, 1)
Døme
- katten freste mot hunden;
- kattar og hundar er dei vanlegaste kjæledyra våre;
- ho klappa katten på den mjuke pelsen;
- katten vår liker seg best under omnen
- - angorakatt
  - fjøskatt
  - rasekatt
  - skogkatt
rovdyr av katteslekt;
villkatt (1)
noko som liknar eller minner om ein katt (1)
- - apekatt
  - havkatt
  - røyskatt
pisk (1, 1) med (som oftast) ni lange tynne lêrreimer, brukt som straffereiskap
Døme
- katt var ein vanleg straffereiskap brukt til kakstryking
stor talje (2 til å heise opp ankeret med;
jamfør katte (2, 2)

få katten
få avskil;
få sparken
gje katten i
ikkje bry seg om noko eller nokon;
gje blaffen i
hengje bjølla på katten
utsetje seg for ubehag ved å vere talsmann for ei sak andsyndes ein motpart
i mørkeret er alle kattar grå
i mørkeret er alle skilnader viska ut
ikkje gjere ein katt fortred
ikkje gjere nokon noko vondt;
vere heilt ufarleg
kattens leik med musa
oppgjer eller kamp der den eine parten er særs overlegen i styrke
fotballkampen vart kattens leik med musa, og laget vann stort
kjøpe katten i sekken
ikkje vite kva ein får;
bli lurt
leike katt og mus
ikkje la seg fange
tjuvane leikte katt og mus med politiet
nihala katt
pisk med ni lange tynne lêrreimer, brukt som straffereiskap
når katten er borte, dansar musene på bordet
når leiaren ikkje held oppsyn, gjer dei underordna det dei vil
sleppe katten ut av sekken
- røpe ei hemmelegheit
- kome med ei sensasjonell opplysing
som hund og katt
i stadig fiendskap
dei levde som hund og katt
som katten rundt den varme grauten
som ikkje vågar å gje seg i kast med noko som ein er svært oppteken av;
som ikkje vågar å kome inn på noko

substantiv hokjønn