Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 18 oppslagsord

samkvem

substantiv inkjekjønn

Opphav

jamfør samkome

Tyding og bruk

det å kome saman eller møtast;
Døme
  • samkvemmet mellom bygdene
Artikkelside

omgåast

verb

Tyding og bruk

  1. ha (selskapeleg) samkvem med;
    vere saman med
    Døme
    • omgåast med grannane
  2. sysle med;
    pønske på
    Døme
    • han omgjekst med tankar om å bli diktar
  3. bruke, handsame
    Døme
    • sprengstoff er livsfarleg dersom ein omgåst det uvarleg
Artikkelside

protokolltenest, protokollteneste

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

avdeling i Utanriksdepartementet med ansvar for formalitetar og seremoniell i samband med statsvitjingar, diplomatisk samkvem med meir
Artikkelside

protokoll

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk proto- og kolla ‘lim’

Tyding og bruk

  1. bok eller dokument med referat, liste over resultat eller liknande
    Døme
    • føre inn i protokollen
  2. dokument som gjer greie for resultat av (diplomatiske) drøftingar
  3. formalitetar og seremoniell i diplomatisk samkvem, etikette;
    formelverk i diplomatisk dokument
    Døme
    • følgje protokollen
Artikkelside

isolere

isolera

verb

Opphav

av italiensk isolare, av isola; av latin insula ‘øy’

Tyding og bruk

  1. stengje ute, sperre av frå omverda
    Døme
    • det galdt å finne smitteberaren og isolere han
  2. unngå sosialt samkvem
    Døme
    • innflyttarane hadde lett for å isolere seg
  3. skilje ut og plassere for seg sjølv
    Døme
    • ingen har enno klart å isolere smittestoffet
    • brukt som adjektiv
      • eit isolert tilfelle;
      • det var berre isolerte episodar
  4. forsyne med isolasjon (2);
    Døme
    • huset var dårleg isolert;
    • rå luft isolerer dårleg

Faste uttrykk

  • isolerande språk
    språk utan bøyings- og avleiingsformer;
    jamfør analytisk språk og syntetisk språk
  • sjå isolert frå
    sjå på eller vurdere utan samanheng med noko anna
    • seksuelle overgrep må ikkje bli sett isolert frå andre typar overgrep
  • sjå isolert på
    sjå på eller vurdere utan samanheng med noko anna
    • ein må ikkje sjå isolert på saka;
    • ein kan ikkje sjå isolert på kvar enkelt sak for seg
  • vurdere isolert
    sjå på utan samanheng med noko anna
    • spørsmålet kan ein ikkje vurdere isolert berre for barneskulen
Artikkelside

omgang 2

substantiv hankjønn

Opphav

av omgåast

Tyding og bruk

  1. det å omgåast;
    omgjenge, samkvem
    Døme
    • ha omgang med grannane
  2. det å bruke
    Døme
    • uforsiktig omgang med fyrstikker
  3. seksuelt samkvem
    Døme
    • ha omgang med mindreårige
Artikkelside

samleie, samlægje

substantiv inkjekjønn

samlege

substantiv hokjønn

Opphav

av sam- og leie (2

Tyding og bruk

seksuelt samkvem, oftast med direkte kontakt mellom kjønnsorgana
Døme
  • ha samleie med nokon

Faste uttrykk

  • avbrote samleie
    vaginalt samleie der penis blir trekt ut av skjeden før utløysing;
    coitus interruptus
Artikkelside

one-night-stand

substantiv hankjønn

Uttale

vån´naitstænd

Opphav

frå engelsk

Tyding og bruk

  1. tilfeldig seksuelt samkvem som berre varer ei natt
    Døme
    • gå på byen for å finne ein one-night-stand
  2. person ein har kortvarig seksuelt samkvem med
    Døme
    • tok du med deg one-night-standen heim?
Artikkelside

harem

substantiv inkjekjønn

Opphav

av arabisk haram ‘det utilgjengelege, forbodne’

Tyding og bruk

  1. om eldre forhold i muslimske land: del av bustad der kvinnene heldt til, og der framande menn ikkje hadde tilgjenge
  2. kvinnene som budde i eit harem (1);
    konene og konkubinene til ein fyrste eller rik mann
    Døme
    • sjeiken og haremet hans
  3. i overført tyding: gruppe av kvinner som beundrar og er tiltrekte av ein mann, og som gjerne har seksuelt samkvem med han
    Døme
    • vanlegvis hadde han eit heilt harem rundt seg
  4. i overført tyding: hoer som held seg til ein hann, og som hannen parar seg med
    Døme
    • hanen har eit lite harem på tre høner
Artikkelside

samferdsel

substantiv hankjønn

samferdsle

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

ferdsel, samkvem mellom to eller fleire stader;
Døme
  • livleg samferdsel
Artikkelside
Side 1 av 2