Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 23 oppslagsord

oktav

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin ‘den åttande’

Tyding og bruk

i musikk: åttande tone i ein diatonisk skala
i musikk: intervall på åtte steg
oktavformat
parade (3) i fekting

Faste uttrykk

einstroken oktav
oktav (2) som startar om lag midt på pianoet og som inneheld kammertonen
femstroken oktav
oktav (2) som ligg over firstroken oktav og fire oktavar over einstroken oktav
firstroken oktav
oktav (2) som ligg over trestroken oktav og tre oktavar over einstroken oktav
store oktav
oktav (2) under vesle oktav og to oktavar under einstroken oktav
tostroken oktav
oktav (2) som ligg ein oktav over einstroken oktav
trestroken oktav
oktav (2) som ligg to oktavar over einstroken oktav
vesle oktav
oktav (2) under einstroken oktav

Artikkelside

tostroken

adjektiv

Tyding og bruk

om tone: som ligg innanfor tostroken oktav;

jamfør einstroken

Faste uttrykk

tostroken oktav
oktav (2) som ligg ein oktav over einstroken oktav

Artikkelside

tostreka

adjektiv

Tyding og bruk

som ligg innanfor tostroken oktav;

tostroken

Artikkelside

stor

adjektiv

Opphav

norrønt stórr

Tyding og bruk

som tek mykje plass eller rom;
diger, dryg, svær;
motsett liten (1);
jamfør større, størst
Døme
- ei stor bygd;
- store hus;
- vekse seg stor og sterk;
- vere stor for alderen;
- ein stor flokk;
- ein stor familie;
- eit stort smil
som gjer mykje av seg;
monaleg, omfattande
Døme
- ei stor verksemd;
- Noreg har vore ein stor tørrfiskeksportør;
- tene store pengar;
- ein stor del av folket;
- stor skilnad;
- gjere stor skade;
- i stor målestokk;
- gjere nokon ei stor teneste;
- ikkje ete stort
- brukt som adverb
  han gledde seg stort over suksessen;
  glede seg stort til noko;
  dominere stort
- brukt som substantiv
  selje og kjøpe i stort
brukt ved oppgjeving av ein sum, eit mål, ei vekt
Døme
- eit stort beløp;
- huset er 104 m² stort
vesentleg (1), viktig
Døme
- eit av dei store politiske spørsmåla føre valet;
- det store spørsmålet er …;
- dra opp dei store linjene;
- i store drag;
- ei stor glede
høg (1, 3)
Døme
- ha store tankar om nokon eller noko
sterk (6), drastisk, kvass (2, 3)
Døme
- bruke store ord
som har høg (sosial) stilling
Døme
- vere ein stor mann i kommunen
dugande, vidkjend
Døme
- ho har vorte ein stor forskar;
- ein stor idrettsutøvar
- brukt som substantiv
  det blir nok noko stort av henne
ordentleg, retteleg
Døme
- du er ein stor tosk;
- han var ein stor unge all sin dag
fin, flott
Døme
- ikkje vere stort van;
- halde ein stor middag
full, heil;
fullstendig
Døme
- den store kjærleiken;
- det store tomrommet
ikkje småleg (1)
Døme
- vere stor nok til å vedgå ein feil
brukt i utrop for å gje uttrykk for overrasking eller liknande
Døme
- du store Gud!
- du store verda!
- du store min!

Faste uttrykk

gjere store auge
sperre auga opp av undring
i det store og heile
alt i alt, stort sett, jamt over
ikkje stort anna
ikke særlig mer;
nesten berre
ikkje sjå stort anna enn bilar på turen
ikkje stort over
ikkje særleg meir enn
ho kan ikkje vere stort over 20 år;
det kan ikkje vere stort over 20 grader
sjå stort på
vurdere i grov trekk utan å hefte seg ved detaljar;
vere mild og overberande
sjå stort på det
store og små
vaksne og barn
store oktav
oktav (2) under vesle oktav og to oktavar under einstroken oktav
stort sett
vurdert i heilskap med mindre vekt på dei einkilde detaljane;
vanlegvis
vere stor i kjeften
bruke sterke ord;
vere skrytete
vere stor på det
vere kry eller overlegen

Artikkelside

vesle

adjektiv

Opphav

bunden form av norrønt vesall; jamfør vesal

Tyding og bruk

oftast i bunden form: med heller avgrensa storleik, omfang eller mengd;

litle;

jamfør liten (1)

Døme

den vesle guten;
den vesle jenta;
det uskuldige vesle barnet

brukt som substantiv:
- miste det vesle ein har

Faste uttrykk

vesle oktav
oktav (2) under einstroken oktav

Artikkelside

temperert

adjektiv

Opphav

perfektum partisipp av temperere

Tyding og bruk

høveleg varm;
lunken (1)
Døme
- temperert vin
om tangentinstrument: med jamn avstand i tone mellom halvtonetrinna i ein oktav
Døme
- eit temperert klaver

Faste uttrykk

temperert klima
klima med skiftande vêr og markerte årstider;
til skilnad frå arktisk og tropisk klima
temperert sone
område på jorda med temperert klima