Avansert søk

Nynorskordboka 34 oppslagsord

nederlag

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå tysk , av niederlegen ‘leggje ned’

Tyding og bruk

det å tape eller bli slått
Døme
- hæren leid nederlag
i overført tyding: det å mislykkast
Døme
- det var eit nederlag for henne at ho ikkje vart forfremma;
- skuletida var fylt av vonbrot og nederlag

kome seg opp på hesten igjen

Tyding og bruk

prøve på nytt etter eit nederlag;

Sjå: hest

Døme

laget satsar på å kome seg opp på hesten igjen etter tapet på heimebane

bite i graset

Tyding og bruk

tole nederlag;

Sjå: bite, gras

knall og fall

Tyding og bruk

dundrande nederlag;

fiasko;

Sjå: fall, knall

Døme

det enda i knall og fall

reise kjerringa

Tyding og bruk

kome sterkt tilbake etter eit nederlag;

Sjå: kjerring, reise

kjerring

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt kerling, av karl ‘kar’

Tyding og bruk

gift kvinne;
kone (1)
Døme
- få seg kjerring;
- kjerringa på garden;
- kjerring og ungar
gammal eller aldrande kvinne
Døme
- kjerringar med strikketøy i hendene
nedsetjande: vrang og usympatisk kvinne;
umandig mann
Døme
- vere i ferd med å bli ei sur, gammal kjerring;
- han ville ikkje vere kjerring
i idrett: fall, særleg i skihopp
Døme
- gjere ei kjerring

Faste uttrykk

kjerringa mot straumen
vrang og eigensindig person
kome som julekvelden på kjerringa
kome brått på
reise kjerringa
kome sterkt tilbake etter eit nederlag

falle

falla

verb

Opphav

norrønt falla

Tyding og bruk

kome eller vere i rørsle nedetter
Døme
- lauvet fell;
- tårene fall;
- la ankeret falle;
- håret fell av
dette over ende;
velte (3, 2)
Døme
- falle over ende;
- falle på kne;
- falle og slå seg;
- falle i knas
bli oppheva;
bli oppgjeven
Døme
- ordninga fell bort;
- la gamle prinsipp falle bort
bli erobra, overvunnen, styrta eller vraka;
li nederlag
Døme
- byen fall;
- regjeringa fall;
- framlegget fall mot fire stemmer
døy (1)
Døme
- falle i krigen
gå ned;
minke (1)
Døme
- temperaturen fell;
- prisane har falle det siste året;
- fallande kurve
treffe;
kome
Døme
- vinden fell sørleg;
- saka fell inn under § 5;
- 17. mai fell på ein måndag;
- ansvaret fell på meg;
- falle i klørne på nokon;
- falle i unåde;
- falle i tankar;
- falle i auga;
- natta fell på;
- det fall ro over han;
- det fall mange lovord om jubilanten;
- dommen fell neste veke
forme seg;
passe (5, 1)
Døme
- skaftet fell godt i handa;
- kjolen fell fint;
- falle i smak
verke, vere eller bli
Døme
- arbeidet fell lett for henne;
- det fell naturleg å ta opp saka no;
- tida fall lang

Faste uttrykk

fallande måne
måne i ne
falle av
bli liggjande etter;
dabbe av, til dømes i eit løp
falle for
bli svært interessert i;
forelske seg i
falle frå
- døy
- forlate, svikte;
  slutte
falle gjennom
ikkje kunne hevde seg;
mislykkast
falle i fisk
mislykkast
falle i god jord
bli godt motteken, verke godt
falle i synd
gjere noko umoralsk;
synde
falle mellom to stolar
passe til verken det eine eller det andre
falle nokon i ryggen
gå til åtak på nokon bakfrå;
svike
falle nokon inn
kome nokon i tankane
falle på steingrunn
vere utan verknad;
ikkje finne grobotn
bodskapen fall på steingrunn
falle til jorda
bli utan verknad;
mislykkast
falle ut
forsvinne
eit ord har falle ut av teksten;
tanna fall ut
som det fell seg
etter som det høver eller treffer seg
stå og falle med
vere heilt avhengig av

fall

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt fall; jamfør falle

Tyding og bruk

det å falle (1);
rørsle nedover;
det at noko er i rørsle nedetter
Døme
- ho er skadd etter eit fall frå ein stige;
- i fritt fall
- - fossefall
  - leirfall
  - snøfall
måte som noko heng eller ligg på;
bølgjer eller krøllar
Døme
- ha fint fall i håret;
- naturleg fall
det å bli styrta eller avsett;
det å bli erobra;
det å døy eller bli drepen
Døme
- Napoleons fall;
- dei fryktar regjeringa sitt fall
det å synde;
jamfør syndefall
Døme
- fall og oppreising
slakta eller felt dyr
- - elgfall
  - nautfall
høgdeskilnad nedetter;
hall (4, skråning
Døme
- elva har eit fall på fem meter;
- eit fall på 1 : 20
reduksjon, nedgang
Døme
- fall på børsane
- - temperaturfall
  - trykkfall
tau eller talje til å heise og fire segl, bom og liknande med
undervass-skjer;
grunne som det bryt hardt på
Døme
- fluer og fall
avkasting, foll (1
Døme
- kornet er lite til falls
tilfelle (1)
Døme
- vi rekk vel bussen; i motsett fall må vi gå;
- taper vi, er det i så fall synd;
- laget får i beste fall sølv, i verste fall sjetteplass

Faste uttrykk

knall og fall
dundrande nederlag;
fiasko
det enda i knall og fall
stå for fall
måtte falle;
måtte slutte

moralsk

adjektiv

Tyding og bruk

som gjeld moral (1)
Døme
- landet leid eit militært nederlag, men vann ein moralsk siger;
- ha moralske skruplar;
- moralsk forfall;
- moralsk opprusting;
- vere moralsk forplikta til noko
som er i samsvar med moralen eller allmenne etiske reglar;
sedeleg, reinliva, dydig
Døme
- ein moralsk livsførsel
som har kampmoral;
jamfør moral (3)
Døme
- folket viste ei moralsk haldning

Faste uttrykk

moralsk stønad/støtte
det å stø handlemåte eller synspunkt hos andre utan å binde seg til å stø dei praktisk eller økonomisk
blir du med som moralsk støtte?
eg har moralsk stønad heimanfrå

braknederlag

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

knusande nederlag;

jamfør brak (2)

Døme

eit braknederlag i fotball på 0–12;
påtalemakta gjekk på eit braknederlag

Side 1 av 4

Resultat per side: