Avansert søk

18 treff

Nynorskordboka 18 oppslagsord

misbruk

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

av mis- og bruk (1

Tyding og bruk

urett eller ulovleg bruk
Døme
  • misbruk av ressursar

misbruke

misbruka

verb

Opphav

av mis-

Tyding og bruk

bruke gale, omsynslaust eller ulovleg
Døme
  • misbruke Guds namn;
  • misbruke alkohol;
  • misbruke tilliten;
  • misbruke nokon seksuelt;
  • ordninga kan lett misbrukast

form

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt form; frå latin

Tyding og bruk

  1. ytre avgrensing av ein ting;
    Døme
    • rund form;
    • forma på bordet;
    • ha form som ein sylinder
  2. måte eit ord kan opptre på, særleg med omsyn til bøying, uttale og skrivemåte;
    utsjånad til eller variant av eit ord
    Døme
    • ubunden form eintal;
    • skrive bokmål med radikale former
  3. måte som noko finst, ovrar seg eller er sett saman på;
    type, art, variant
    Døme
    • stoffet finst i både fast og flytande form;
    • varme er ei form for energi;
    • ymse former for misbruk;
    • skilnaden på form og innhald
  4. rett måte å te seg eller opptre på;
    Døme
    • halde på formene;
    • leggje vekt på ytre former;
    • i verdige former
  5. (god) fysisk tilstand
    Døme
    • kome i form;
    • i dårleg form;
    • finne forma til VM
  6. behaldar til å forme eller støype noko i
    Døme
    • støype i form;
    • eldfast form

Faste uttrykk

  • i form av
    som består av eller kjem til uttrykk som
    • betale i form av narkotika;
    • finansieringa er komen i stand i form av eit lån
  • ta form
    bli ferdig;
    utvikle seg
    • planane byrjar å ta form;
    • det nye kyrkjebygget er i ferd med å ta form
  • ta form av
    sjå ut eller ha eigenskapar som;
    kome til uttrykk gjennom
    • møblane tek form av silhuettar og andlet når ein skrur av lyset;
    • samarbeidet vil først og fremst ta form av utveksling av informasjon

rydje opp i

Tyding og bruk

setje ein stoppar for (misbruk eller liknande);
Sjå: rydje

katakrese

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk ‘misbruk’

Tyding og bruk

samansett ord med logisk sjølvmotseiing;
bruk av metaforar eller andre språklege element som ikkje høver saman
Døme
  • ‘plastglass’ er døme på ein katakrese

erytropoietin

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. hormon produsert i nyrene som stimulerer produksjon av raude blodceller;
    forkorta EPO
  2. syntetisk framstilt erytropoietin (1) nytta som legemiddel ved blodmangel, kreft og liknande og som dopingmiddel i idrett;
    forkorta EPO
    Døme
    • misbruk av erytropoietin

blandingsmisbruk

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Tyding og bruk

misbruk av ei blanding av forskjellige rusmiddel

pillemisbruk

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Tyding og bruk

misbruk av piller

drikking

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. Døme
    • drikking av vatn frå fontena kan vere farleg
  2. bruk eller misbruk av alkohol
    Døme
    • det har vore mykje drikking og bråk i helga

maktmisbruk

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Tyding og bruk

misbruk av makt