Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
93 treff

Nynorskordboka 93 oppslagsord

metode

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk methodos ‘det å følgje ein viss veg mot eit mål’, av meta ‘etter’ og hodos ‘veg’

Tyding og bruk

systematisk framgangsmåte
Døme
  • vitskapleg metode;
  • innføre nye metodar i undervisninga
Artikkelside

munn-til-munn-metode

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. metode for kunstig anding med innblåsing av luft når andedråtten har stansa eller er så svak at blodet ikkje får tilstrekkeleg oksygen;
  2. i overført tyding: spreiing av informasjon eller liknande ved å snakke med folk
Artikkelside

munn-mot-munn-metode

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

Artikkelside

sokratisk

adjektiv

Tyding og bruk

som gjeld, byggjer på eller minner om Sokrates

Faste uttrykk

  • sokratisk metode
    metode som gjennom spørsmål og samtale får nokon til å trekkje eigne slutningar og oppnå større innsikt
Artikkelside

seismikk

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk seismos ‘jordskjelv’

Tyding og bruk

  1. jordskjelvtilhøve
    Døme
    • seismikken på staden
  2. vitskap om jordskjelv og andre (naturlege eller kunstig framkalla) rørsler i jordskorpa
  3. metode til å kartleggje geologiske strukturar under sjøbotnen med å bruke lydbølgjer
    Døme
    • i oljeleitinga i havet bruker dei seismikk;
    • skyte seismikk – gjere seismiske målingar med kontrollerte eksplosjonar
Artikkelside

middel 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå lågtysk; same opphav som middel (2

Tyding og bruk

noko ein bruker for eit visst føremål;
Døme
  • bruke alle middel for å vinne;
  • ikkje sky noko middel;
  • bruke eit middel mot smerter

Faste uttrykk

  • målet helgar/heilagar middelet
    eit godt føremål rettferdiggjer det å bruke uheldige eller umoralske framgangsmåtar
Artikkelside

kunstig

adjektiv

Opphav

av lågtysk kunstich

Tyding og bruk

  1. laga av menneske eller maskinar;
    til skilnad frå naturleg (2)
    Døme
    • ho hadde to kunstige hofter;
    • dropsa var laga med kunstig søtstoff
  2. som ikkje verkar ekte eller oppriktig;
    Døme
    • setje eit kunstig skilje;
    • han hadde ei kunstig framferd
    • brukt som adverb
      • ho oppførte seg kunstig og unaturleg

Faste uttrykk

  • kunstig anding
    • metode for å starte eller oppretthalde anding hos ein person som ikkje pustar sjølv
      • dei gav kunstig anding og hjartemassasje til sjukebilen kom
    • økonomisk eller annan støtte til verksemd eller liknande som ikkje ville klart seg utan
      • næringa har fått millionar i kunsting anding
  • kunstig intelligens
    eigenskap ved datamaskinar som minner om menneskeleg intelligens, til dømes evne til å lære og korrigere seg sjølv;
    jamfør KI
  • kunstig koma
    det at ein person er lagt i koma (1 under medisinsk kontroll, for at pasienten skal få ro og sleppe påkjenningar
Artikkelside

effektiv

adjektiv

Opphav

av latin effectivus ‘verksam’; samanheng med effekt

Tyding og bruk

  1. som verkar godt eller tener føremålet godt;
    som raskt når eit godt resultat;
    føremålstenleg, verksam;
    dugande
    Døme
    • ein effektiv metode;
    • effektive tiltak;
    • effektiv utnytting av plassen;
    • effektiv kontroll;
    • ei effektiv leiing;
    • ho er svært effektiv
    • brukt som adverb
      • arbeide effektivt
  2. reell, røynleg, faktisk (når ein ser vekk frå avbrot eller liknande)
    Døme
    • effektiv arbeidstid

Faste uttrykk

  • effektiv rente
    rente på lån per år, irekna gebyr og andre kostnader;
    til skilnad frå nominell rente
Artikkelside

dialektisk

adjektiv

Tyding og bruk

som gjeld dialektikk (1)

Faste uttrykk

  • dialektisk materialisme
    marxistisk lære som sameiner dialektisk metode med materialistisk grunnhaldning
Artikkelside

anding

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å ande;

Faste uttrykk

  • kunstig anding
    • metode for å starte eller oppretthalde anding hos ein person som ikkje pustar sjølv
      • dei gav kunstig anding og hjartemassasje til sjukebilen kom
    • økonomisk eller annan støtte til verksemd eller liknande som ikkje ville klart seg utan
      • næringa har fått millionar i kunsting anding
Artikkelside
Side 1 av 10