Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
17 treff

Nynorskordboka 17 oppslagsord

kvele

kvela

verb

Opphav

norrønt kvelja ‘pine, plage’

Tyding og bruk

  1. drepe ved å stogge lufttilførsla til lungene;
    Døme
    • kvele offeret sitt;
    • kvele nokon med strupetak;
    • bli kvelt av røyk
  2. sløkkje eller hindre frå å vekse ved å stanse lufttilførsel
    Døme
    • kvele elden med eit teppe;
    • lavaen kveler vegetasjonen
  3. i overført tyding: dempe, undertrykkje kjensle eller andletsuttrykk
    Døme
    • kvele ein geisp;
    • ho kveler gråten sin
  4. i overført tyding: halde nokon nede;
    hindre nokon i å utfalde seg
    Døme
    • statsgjeld kveler vekst og utvikling

Faste uttrykk

  • kvele i fødselen
    hindre frå først av
    • kvele ein freistnad i fødselen;
    • kvart forsøk på å avsløre løyndomen blir kvelt i fødselen
  • kvele motoren
    gje motoren for lite luft i høve til drivstoffgassen slik at han stansar
Artikkelside

hengje 2, henge 4

hengja, henga

verb

Opphav

norrønt hengja, kausativ av hanga; jamfør henge (3

Tyding og bruk

  1. få noko til å henge (3, 1)
    Døme
    • hengje frakken på knaggen;
    • hengje kniven i beltet;
    • dei hengde opp bileta;
    • ho har hengt kjøtet til røyking
  2. ta livet av nokon med å kvele dei i eit reip som heng ned
    Døme
    • hengje den dødsdømde fangen
  3. la del av kroppen henge eller gli ned;
    bøye ned
    Døme
    • ho hengjer hovudet mellom knea
  4. feste noko;
    gjere fast
    Døme
    • hengje kroken på snøret

Faste uttrykk

  • ha noko å hengje fingrane i
    ha noko å gjere;
    ha det travelt
    • redaksjonen har meir enn nok å hengje fingrane i
  • hengje seg
    gjere sjølvmord med henging
  • hengje seg fast i
    bli sitjande fast i
    • jakka hengde seg fast i ein piggtråd
  • hengje seg opp
    om teknisk innretning: mellombels slutte å verke;
    gå i stå
    • datasystemet har hengt seg opp
  • hengje seg opp i
    feste seg ved;
    ikkje greie å frigjere seg frå
    • hengje seg opp i detaljar
  • hengje seg på
    • ta fatt i og halde seg fast
      • det er farleg å hengje seg på bilar i fart
    • plassere seg tett opptil
      • ho hengde seg på konkurrenten og gjekk forbi like før mål
    • bli med på
      • hengje seg på kritikken
  • hengje ut nokon
    kritisere nokon offentleg;
    utlevere nokon
    • hengje ut folk i sosiale medium;
    • dei vart hengde ut som juksemakarar
Artikkelside

fødsel

substantiv hankjønn

Opphav

av fø og -sel (1

Tyding og bruk

  1. det å fø (2)
    Døme
    • ho hadde ein hard fødsel;
    • vere til stades under fødselen;
    • talet på fødslar har auka
  2. det å bli fødd
    Døme
    • år 20 etter Kristi fødsel;
    • vere blind frå fødselen av
  3. Døme
    • ho er svensk av fødsel
  4. i overført tyding: byrjing
    Døme
    • slå ned opprøret i fødselen

Faste uttrykk

  • kvele i fødselen
    hindre frå først av
    • kvele ein freistnad i fødselen;
    • kvart forsøk på å avsløre løyndomen blir kvelt i fødselen
  • trong fødsel
    problem med å kome i gang
    • tiltaket har hatt ein trong fødsel
Artikkelside

strupe 2

strupa

verb

Tyding og bruk

  1. kvele (1) ved strupetak;
    strype, strøype
  2. i overført tyding: innsnevre, stengje
    Døme
    • strupe eksporten;
    • strupe ytringsfridomen
  3. minke tilførsla av luft, gass eller væske i ein maskin eller motor
    Døme
    • strupe motoren
Artikkelside

strype 2

strypa

verb

Opphav

samanheng med strupe (2

Tyding og bruk

  2. i overført tyding: gjere mindre;
    redusere
    Døme
    • ha strypt bemanninga
Artikkelside

kvele motoren

Tyding og bruk

gje motoren for lite luft i høve til drivstoffgassen slik at han stansar;
Sjå: kvele
Artikkelside

kvele i fødselen

Tyding og bruk

hindre frå først av;
Sjå: fødsel, kvele
Døme
  • kvele ein freistnad i fødselen;
  • kvart forsøk på å avsløre løyndomen blir kvelt i fødselen
Artikkelside

drukne

drukna

verb

Opphav

norrønt drukna; samanheng med drikke (3

Tyding og bruk

  1. døy ved å bli kvelt i vatn;
    Døme
    • drukne i elva;
    • ein mann vart funnen drukna
  2. drepe ved å kvele i vatn
    Døme
    • ho var tiltalt for å ha prøvd å drukne broren sin i badekaret;
    • drukne seg
  3. bli overlest, graven ned eller overdøyvd;
    forsvinne eller bli mindre eller svakare
    Døme
    • drukne i arbeid;
    • hovudpoenget druknar i detaljar;
    • vokalen druknar i bakgrunnsmusikken
  4. få til å bli mindre eller forsvinne;
    Døme
    • drukne sorga i alkohol;
    • drukne vanskelege tankar i overdriven eting
Artikkelside

sfinks

substantiv hankjønn

Uttale

svings eller  svinks

Opphav

frå gresk, av sphingein ‘kvele’; opphavleg om eit uhyre som etter greske segner heldt til ved Teben

Tyding og bruk

  1. egyptisk statue av eit fabeldyr med menneskehovud og dyrekropp
  2. tagal, gåtefull person
Artikkelside

kval 2

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt kvǫl; samanheng med kvalme og kvele

Tyding og bruk

Døme
  • lide dei verste kvalar
Artikkelside
Side 1 av 2