Avansert søk

Nynorskordboka 3 oppslagsord

korse

korsa

verb

Opphav

norrønt krossa

Tyding og bruk

merkje med ein kross (5)
slå kors for seg;
gjere krossmerket (1
Døme
- ho køyrde så fort at folk korsa seg
seie, rope kors;
vere forstøkt
leggje i kors;
krysse (1, 2)
Døme
- korse armane

kors

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt kross, gjennom gammalengelsk; frå latin crux

Tyding og bruk

i Romarriket: vanærande straffereiskap til dødsstraff laga av ein loddrett stolpe med laust tverrtre, til å hengje brotsmenn på;
kross (1)
symbol for Kristus og kristendomen;
kross (2)
i overført tyding: tung lagnad, bør;
pine (1 , plage (1;
(stor) sorg, liding;
kross (3)
Døme
- ha eit kors å bere
stor vanske, uløyseleg problem;
kross (4)
- - tankekross
figur eller ting på skap som ein kross (1), ofte nytta som symbol;
kross (5)
Døme
- korset i flagget;
- bere eit kors rundt halsen;
- setje kors på ei grav
- - andreaskross
  - hakekross
to linjer eller ting som kryssar kvarandre
Døme
- leggje armane i kors
dekorasjon (4)
- - storkross
i utrop, forsikring
Døme
- kors i Jesu namn!

Faste uttrykk

i kors og krok
i ulike leier, til ulike kantar
ikkje leggje to pinnar i kors
la vere å hjelpe til, ikkje lyfte ein finger
kors på halsen
æresord
krype til korset
krype til krusifikset og gjere bot;
angre seg;
no helst: søkje hjelp som ein før har avvist;
audmykje seg

korsar

substantiv hankjønn

Uttale

korsaˊr

Opphav

frå italiensk corsaro, av latin cursus ‘sprang, løp’; jamfør norrønt kussari

Tyding og bruk