Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
50 treff

Nynorskordboka 50 oppslagsord

kjede 2

kjeda

verb

Opphav

av kjede (1

Tyding og bruk

binde saman i kjede, rekkje eller serie
Døme
  • kjede saman noko
Artikkelside

kjede 3

kjeda

verb

Opphav

frå bokmål

Tyding og bruk

vere eller gjere trøytt og lei;
Døme
  • han kjedar seg på skulen;
  • poesi kjeda henne
Artikkelside

kjede 1

substantiv hokjønn

Opphav

gjennom lågtysk kede, frå latin catena; samanheng med kjetting

Tyding og bruk

  1. band av ledd eller ringar (av metall) som heng saman;
    Døme
    • feste ei kjede rundt halsen;
    • spraye kjeda med olje
  2. rekkje eller ring av personar
    Døme
    • finne plassen sin i kjeda
  3. rekkje av ting eller fenomen som heng saman eller følgjer på kvarandre;
    Døme
    • einebustader i kjede;
    • ei kjede av uhell
  4. samanslutning av butikkar, hotell eller liknande med same leiing eller eigarskap
    Døme
    • ei kjede av sportsbutikkar
Artikkelside

sykkelkjede

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

kjede (1, 1) som overfører kraft til bakhjulet på ein sykkel slik at det går rundt når ein trør på pedalane
Artikkelside

lenkje 1, lenke 1

substantiv hokjønn

Opphav

same opphav som lekkje (1

Tyding og bruk

  1. kjede av ringar eller liknande som heng fast i kvarandre;
  2. noko som hindrar eller avgrensar nokon;
  3. i IT: kopling mellom to elektroniske dokument med internettadresse
    Døme
    • klikkbar lenkje

Faste uttrykk

  • bryte lenkjene
    frigjere seg
  • leggje i lenkjer
  • smi i hymens lenkjer
    vie (5) (ektepar)
Artikkelside

ledd

substantiv inkjekjønn

led 2

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt liðr

Tyding og bruk

  1. samband mellom to eller fleire knoklar i kroppen på menneske og andre ryggradsdyr
    Døme
    • det ytste leddet på langfingeren
  2. rørleg kroppsdel som grensar opp til eit ledd (1)
    Døme
    • klemme ytste leddet på litlefingeren
  3. i zoologi: samband mellom segment i kroppen hos visse lågareståande dyr
  4. i zoologi: segment som grensar opp til eit ledd (3)
  5. i botanikk: kne (4)
  6. i botanikk: stykke av stengel mellom kne (4)
  7. rørleg del av ein maskin eller liknande
  8. einskild del i ein heilskap;
    Døme
    • ledd i ei kjede;
    • praksisperioden er eit viktig ledd i utdanninga
  9. i jus: avsnitt i ein lovtekst
    Døme
    • paragraf 17, 2. leddet
  10. Døme
    • gå i arv gjennom fleire ledd;
    • tremenningar er skylde i tredje leddet

Faste uttrykk

  • ut av ledd
    om kroppsdel: i galen stode
Artikkelside

lekkje 1, lekke 1

substantiv hokjønn

Opphav

jamfør norrønt hlekkir, av hlekkr ‘lekk’

Tyding og bruk

  1. band, kjede av (metall)ringar eller liknande som heng fast i kvarandre;
    Døme
    • lekkja til eit armbandsur
  2. òg i overført tyding: noko som hindrar eller avgrensar nokon;

Faste uttrykk

  • bryte lekkjene
    frigjere seg
  • leggje i lekkjer
Artikkelside

keie

keia

verb

Tyding og bruk

gjere eller vere kei (2, 1);
Døme
  • læraren vil ikkje keie elevane

Faste uttrykk

  • keie seg
    ha det keisamt
    • dei sit ikkje inne og keiar seg
Artikkelside

gull

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt gull, goll; samanheng med gul (2 , opphavleg ‘gult metall’

Tyding og bruk

  1. gulraudt, edelt metallisk grunnstoff (1) med atomnummer 79;
    kjemisk symbol Au
    Døme
    • grave etter gull;
    • vere tru som gull
  2. brukt som adjektiv: av gull, gyllen (2)
    Døme
    • eit gull armbandsur
  3. legering (2) av gull (1) og anna metall
    Døme
    • ein ring av gull;
    • ei kjede i gull;
    • få Kongens fortenestemedalje i gull
  4. rikdom, pengar, store verdiar
    Døme
    • vinne gods og gull;
    • eige gods og gull
  5. Døme
    • ta tre gull i OL
  6. noko forgylt eller skinande;
    gyllen farge
    Døme
    • mønster i blått og gull
  7. brukt som kjælenamn
    Døme
    • gullet mitt

Faste uttrykk

  • bondens gull
  • det er ikkje gull alt som glimrar
    ein må ikkje døme berre ut frå eit fint ytre;
    ikkje alt som ser fint ut, er verdifullt
  • god som gull
    heilt framifrå
  • ha eit hjarte av gull
    vere svært snill
  • love gull og grøne skogar
    love rikdom eller andre gode
  • vere gull verd
    vere svært viktig
    • opplysninga er gull verd
Artikkelside

draum

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt draumr

Tyding og bruk

  1. (kjede av) sansebilete i medvitet når ein søv
    Døme
    • ha ein vond draum;
    • tyde draumar
  2. (urealistisk) førestilling, von om eit fjernt mål;
    Døme
    • draumen om å bli til noko
  3. Døme
    • ha ein draum om noko
  4. noko svært vakkert
    Døme
    • ein draum av ein kjole

Faste uttrykk

  • gå som ein draum
    gå svært lett eller godt
    • det gjekk som ein draum
  • i draume
    (som skjer) medan ein drøymer;
    i drøymande tilstand
    • sjå noko i draume
Artikkelside