Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
39 treff

Nynorskordboka 39 oppslagsord

innslag

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. det å slå eller trengje inn
    Døme
    • dei høyrde innslaget av geværkula
  2. stad der noko slår eller er slått inn
    Døme
    • innslaget til tunnelen
  3. i veving: tråd som ein legg på tvers mellom renningstrådane og slår inn med skeistokken;
  4. noko som går inn som ein del av eit større heile
    Døme
    • musikk-korpsa er eit fargerikt innslag på 17. mai;
    • eg såg eit interessant innslag om henne på tv;
    • forfattaren skriv nynorsk med innslag av dialekt
Artikkelside

overskrift

substantiv hokjønn

Opphav

jamfør skrift (1

Tyding og bruk

  1. (karakteriserande) tittel over ein tekst
    Døme
    • lese berre overskriftene i avisa
  2. kort innleiing til innslag i nyhendesending i radio eller fjernsyn
Artikkelside

sendeskjema

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

plan for kva tid ulike program eller innslag skal sendast på radio eller tv
Artikkelside

veve

veva

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt vefa

Tyding og bruk

  1. slå renning (2 og innslag (3) i ein vev (1, 2) saman til tøy
    Døme
    • sitje og veve;
    • ho vov eit teppe
  2. i overført tyding: blande, involvere
    Døme
    • veve seg inn i eit tankespinn
  3. prate tull;
    tulle, tøve
    Døme
    • veve i hop ei historie

Faste uttrykk

  • veve saman
    blande
    • veve sammen liv og miljø
  • veve seg
    flette eller vase seg i hop
    • taumen vov seg inn i krattet
Artikkelside

rolle 1

substantiv hokjønn

Opphav

gjennom tysk og, fransk eigenleg ‘papirrull’; same opphav som rulle (1

Tyding og bruk

  1. replikkar, minespel, innslag av song og dans m.m. som høyrer til den personen som ein skodespelar framstiller;
    Døme
    • dobbeltrolle;
    • helterolle;
    • hovudrolle;
    • lære rolla si;
    • spele rolla si godt;
    • falle, dette ut av rolla
    • òg i overført tyding: gløyme seg, miste tråden, stå fast
  2. person som ein skodespelar skal framstille
    Døme
    • få rolla som Nora
  3. del, plass i ein situasjon
    Døme
    • det spelar inga rolle
  4. uskrivne reglar og mønster for vere- og handlemåte som knyter seg til ein viss sosial posisjon eller status;
    Døme
    • kjønnsrolle;
    • kvinnerolle;
    • mannsrolle

Faste uttrykk

  • ha spela ut rolla si
    ikkje vere viktig lenger
  • spele ei rolle
    ha noko å seie;
    påverke
    • det dårlege vêret kan ha spela ei rolle for dei dårlege avlingane;
    • det spelar inga rolle
Artikkelside

nummer

substantiv inkjekjønn

Opphav

av latin numerus ‘tal’

Tyding og bruk

  1. (tal som syner) plass i ei rekkje;
    noko som har den eller den plassen i ei rekkje;
    forkorta nr.
    Døme
    • vi bur i same gata, ho i nummer 10, eg i nummer 14;
    • bruke nummer 39 i sko;
    • bli nummer tre i ei tevling;
    • framhald i neste nummer av bladet
  2. (kunstnarleg) innslag i framsyning eller arrangement
    Døme
    • neste nummer på programmet
  3. uviktig person;
    person utan særpreg
    Døme
    • han er berre eit nummer i rekkja
  4. raskt, tilfeldig samleie

Faste uttrykk

  • eit nummer i rekkja
    uviktig person;
    person utan særpreg
    • han er berre eit nummer i rekkja
  • gjere eit nummer av
    blåse noko opp;
    gjere vesen av
    • det er ikkje noko å gjere eit nummer av
  • ta nummer
    kjøpe lodd i eit lotteri
  • vere nummeret før
    vere nære på
    • det var nummeret før sjølvtenning
Artikkelside

femkamp

substantiv hankjønn

Opphav

etter gresk pentathlon

Tyding og bruk

idrettsgrein med fem ulike øvingar

Faste uttrykk

  • militær femkamp
    femkamp med innslag av militære greiner
  • moderne femkamp
    femkamp med øvingar frå ulike idrettar
  • vanleg femkamp
    samansett av friidrettsøvingar
Artikkelside

attisk

adjektiv

Opphav

frå gresk av Attika

Tyding og bruk

som gjeld, høyrer til det gamle Attika eller Athen

Faste uttrykk

  • attisk salt
    åndfull skjemt
    • satiriske innslag med attisk salt
Artikkelside

spekke

spekka

verb

Tyding og bruk

  1. stikke noko, særleg fleskestrimlar, i kjøt som skal steikjast
    Døme
    • spekke ei steik;
    • spekke fileten godt med persille
  2. fylle fuger
    Døme
    • spekke ein mur
  3. fylle rikeleg
    Døme
    • programmet var spekka med gode innslag
  4. brukt som adjektiv: full
    Døme
    • ha ei spekka lommebok
Artikkelside

tragikomedie

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk; frå latin tragi(co)-comoedia

Tyding og bruk

  1. skodespel som først artar seg som ein tragedie (1), men som får ein lykkeleg og komisk utgang
  2. hending med både komiske og tragiske innslag
Artikkelside
Side 1 av 4