Avansert søk

Nynorskordboka 8 oppslagsord

glans

substantiv hankjønn

Opphav

frå tysk; samanheng med glane (

Tyding og bruk

strålande lys eller skin
Døme
- ha glans i auga
- - stråleglans
prakt;
stordom;
ry (1
Døme
- kome i all sin glans;
- klubben har mista glansen;
- greie noko med glans
skinande, glatt overflate
Døme
- papir med glans
glinsande mineral
- - blyglans
glansbilete (1)
Døme
- samle på glans

Faste uttrykk

kaste glans over
gjere ære på ei tilstelling med å vere til stades

breste 2

bresta

verb

Opphav

norrønt bresta ‘få til å breste’

Tyding og bruk

slitne sund;
sprekke (2, 1), rivne (2
Døme
- isen brast under dei;
- slepelina mellom bilane brast
bli sprengd av noko som veks fram
Døme
- sevja stig og knoppar brest
slå feil;
svikte
Døme
- håpet brast
- brukt som adjektiv:
  med brestande evne til å gjennomføre tiltaka
brått og uoverlagd sleppe laus kjensle, reaksjon eller liknande
Døme
- breste i gråt;
- breste i å le
bli så stort kjenslemessig trykk at ein mistar kontroll
Døme
- det brast for henne
om auge: brått miste glansen når døden kjem
Døme
- auga hans brast
om røyst: brått slutte å bere;
bli uklår og skurrande
Døme
- røysta brast
om ytring: kome brått, kvast og uoverlagt
Døme
- «Du er galen!» brast det ut av han
knake (1), smelle (2, 2)
Døme
- det brest og knett i veggene
om mjølk: skilje seg i ostestoff og myse;
oste seg

Faste uttrykk

det får bere eller breste
det får gå som det går

overstråle

overstråla

verb

Tyding og bruk

stråle sterkare (og dermed svekkje glansen av) noko anna

Døme

musikken overstråler manus og action

falme

falma

verb

Opphav

norrønt fǫlna ‘bleikne, visne’

Tyding og bruk

miste fargen eller glansen;

tape seg;

Døme

tøyet har falma;
sollyset har falma sofaen;
glansen har falma etter kvart

brukt som adjektiv
- ein falma genser;
- ei falma filmstjerne

det forjetta landet

Tyding og bruk

landet Gud lova Israelsfolket i Det gamle testamentet i Bibelen
i overført tyding: stad eller tilstand ein lengtar etter eller set stor von til
Døme
- det forjetta landet hadde mista noko av glansen

forjetta

adjektiv

Tyding og bruk

gledeleg lova;

lengta etter;

lovande, vonfull (2)

Døme

byen var lenge eit forjetta reisemål;
forjetta framtidsutsikter

Faste uttrykk

det forjetta landet
- landet Gud lova Israelsfolket i Det gamle testamentet i Bibelen
- i overført tyding: stad eller tilstand ein lengtar etter eller set stor von til
  det forjetta landet hadde mista noko av glansen

bleikne

bleikna

verb

Tyding og bruk

bli bleik (1), miste fargen
Døme
- målinga på huset hadde bleikna
bli bleik (2)
Døme
- bleikne om kinna
i overført tyding: miste glansen
Døme
- storverk som ikkje bleiknar

bahai

substantiv hankjønn

Uttale

bahaiˊ

Opphav

etter namnet til den persiske grunnleggjaren Bahaullah ‘glansen av Gud’, 1817–1892

Tyding og bruk

religion sprungen ut frå islam, utan prestar og kultus, som legg vekt på at det er éin Gud, at alle religionar har eit sams grunnlag, og at alle menneske skal leve likeverdige i eitt samfunn
tilhengjar av bahai (1)
Døme
- det er skipa eit nasjonalt råd for bahaiar i Noreg