Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 80 oppslagsord

funksjon

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin; av fungere

Tyding og bruk

det å fungere;
utføring (av arbeid), verksemd, gjerning;
gjeremål, tenest;
misjon, oppgåve
Døme
- hjartefunksjon;
- funksjonen som formann;
- stillinga, anlegget har fleire funksjonar;
- ha ein funksjon – fylle eit behov;
- vere i funksjon – sjå fungere;
- anlegget er ute av funksjon
i matematikk: det at ein variabel storleik er avhengig av ein annan

Faste uttrykk

tre i funksjon
byrje å verke
vere ein funksjon av
òg overf: skje som følgje av, rette seg etter

Artikkelside

prosodem

substantiv inkjekjønn

Opphav

av prosodi

Tyding og bruk

i språkvitskap: namn på kvar av tre prosodiske faktorar (trykk, kvantitet, tonelag) som kvar for seg kan ha tydingsskiljande funksjon;

prosodisk faktor

Artikkelside

mentorrolle

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

funksjon som mentor

Døme

han har ei mentorrolle for elevane

Artikkelside

organell

substantiv hankjønn

Uttale

årganelˊl

Opphav

frå nylatin; jamfør organ

Tyding og bruk

lita eining i ei celle (4) som har fast fysiologisk funksjon

Døme

mitokondrium er organellar

Artikkelside

organ

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom latin; frå gresk organon, opphavleg ‘reiskap’

Tyding og bruk

avgrensa del av plante, dyr eller menneske som har ein viss funksjon
Døme
- hjarte og lunger er indre organ
- - andingsorgan
  - kjønnsorgan
  - sanseorgan
røyst (1), stemme (1, 1)
Døme
- han har eit kraftig organ
blad eller skrift som har til føremål å fremje visse synsmåtar;
talerøyr
Døme
- avisa er organ for opposisjonen
- - husorgan
  - venstreorgan
(samfunns)institusjon med faste oppgåver
Døme
- ta saka opp i dei ulike organa i partiet
- - kontrollorgan
  - partiorgan
  - samarbeidsorgan

Artikkelside

oppe

adverb

Opphav

norrønt uppi; jamfør opp

Tyding og bruk

på ein stad som ligg høgare enn ein annan;
motsett nede (1)
Døme
- oppe på taket;
- oppe i lufta;
- oppe under mønet;
- her oppe;
- eit vindauge langt oppe på veggen;
- sola er oppe
plassert høgt på ein skala, i eit hierarki eller i ei rekkjefølgje
Døme
- langt oppe på rangstigen;
- ho var godt oppe i 30-åra
ståande
Døme
- han datt, men var snart oppe att
stått opp frå senga;
ikkje i seng
Døme
- vere tidleg oppe om morgonen;
- dei sit lenge oppe om kvelden
inne eller nede i noko (som har opninga i den øvste delen)
Døme
- oppe i eit fat
open (1)
Døme
- døra stod oppe
på ein stad lenger framme
Døme
- stå oppe ved scena
lenger inn i landet;
nord
Døme
- oppe i dalen;
- bu oppe i Finnmark
til drøfting eller handsaming
Døme
- saka har ikkje vore oppe ennå
involvert i ei verksemd, hending eller ein situasjon
Døme
- vere oppe til eksamen;
- stå midt oppe i arbeidet;
- partiet er oppe i ein krevjande situasjon
på eit normalt (godt) nivå;
ved like
Døme
- halde folketalet oppe;
- halde interessa oppe;
- dei heldt motet oppe
i funksjon
Døme
- mobilnettet er snart oppe igjen