Avansert søk

Nynorskordboka 5 oppslagsord

forstandig

adjektiv

Opphav

frå lågtysk; av forstand

Tyding og bruk

som har eller vitnar om god forstand;

Døme

ein forstandig person;
eit forstandig svar

klok

adjektiv

Opphav

norrønt klókr; frå lågtysk

Tyding og bruk

som kan skjøne noko;
forstandig, fornuftig, tenksam, omtenkt, vitig
Døme
- ein klok person;
- kloke auge;
- ho har eit klokt hovud;
- seie nokre kloke ord
- brukt som adverb:
  investere klokt
som har mykje kunnskap;
lærd, vis (2;
røynd (2
Døme
- søkje råd hos eit klokt menneske;
- svaret gjorde meg ikkje klok
som har vanleg fornuft;
vitig, normal (2, 2)
Døme
- ikkje vere retteleg klok

Faste uttrykk

bli klok på
få innsikt i;
forstå (1)
eg klarer ikkje bli heilt klok på deg;
ein blir aldri heilt klok på hovudpersonen i boka
gjere klokt i
vere tent med
ein gjer klokt i å lytte;
du gjer nok klokt i å vere litt varsam
klok av skade
røynd som følgje av tidlegare mistak eller ulukke
klok av skade bad eg om hjelp opp trappa
klok kone
kvinne som praktiserer folkemedisin
ei klok kone oppi dalen
vere like klok
skjøne like lite som før (etter eit svar, ei forklaring eller liknande)
etter å ha kika på kartet var dei like kloke

visleg

adjektiv

Opphav

Tyding og bruk

klok (1), forstandig, fornuftig;
grei, omtenksam;
snill
Døme
- vislegare konge fanst ikkje;
- eit visleg barn
om åtferd, handling eller liknande: som vitnar om godt skjøn
Døme
- eit visleg svar
brukt som adverb: med klokskap og omtanke
Døme
- fare visleg fram

uforstandig

adjektiv

Tyding og bruk

ikkje forstandig;

uvitande, dum, tankelaus

Døme

det var uforstandig gjort

vitig, vitug, vettig, vettug

adjektiv

Opphav

norrønt vitugr; av vit

Tyding og bruk

klok, forstandig

Døme

eit vitig svar;
eit vitig menneske;
du er ikkje vettig!