Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 32 oppslagsord

moment 1

substantiv inkjekjønn

Uttale

momenˊt

Opphav

frå latin , av movere ‘setje i rørsle’; jamfør norrønt momenta

Tyding og bruk

  1. i fysikk: verknad av ei kraft på ein lekam
  2. medverkande faktor eller omstende;
    Døme
    • det er mange moment som spelar inn;
    • sløyfe eit vesentleg moment i skildringa
  3. del av turnøving med tanke på vanskegrad
Artikkelside

maktapparat

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

samansett, mangesidig institusjon med makt (1);
jamfør apparat (3)
Døme
  • politiet er ein faktor i det statlege maktapparatet
Artikkelside

minusfaktor

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

faktor som skaper eller kan skape problem;
til skilnad frå plussfaktor
Døme
  • mannskapskrise og andre minusfaktorar
Artikkelside

minimumsfaktor

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

avgrensande faktor
Døme
  • tilgang på vatn er mange stader minimumsfaktoren i jordbruket
Artikkelside

kohort

substantiv hankjønn

Uttale

kohårˊt

Opphav

av latin cohors ‘kve, flokk’

Tyding og bruk

  1. romersk hæravdeling som svarte til ⅒ legion (1)
  2. gruppe som har ein felles faktor, til dømes alder
    Døme
    • neste kohort med seniorar har høgare utdanning enn den førre
Artikkelside

faktori

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå engelsk; av faktor

Tyding og bruk

  1. om eldre forhold: filial av handelshus i eit oversjøisk land
Artikkelside

faktoring

substantiv hokjønn

Opphav

av engelsk factor ‘agent, kommisjonær’; same opphav som faktor

Tyding og bruk

  1. det at ei bedrift overlet til ein eigen institusjon å innkassere kundekrav;
    sal av kundekrav
  2. lån eller kreditt som ei bedrift får mot å stille uteståande kundekrav som garanti;
Artikkelside

katalysator

substantiv hankjønn

Uttale

katalysaˊtor, i fleirtal katalysaˊtorar; katalysatoˊrar

Opphav

nylaging av katalyse

Tyding og bruk

  1. stoff som har evne til å setje fart i eller seinke kjemiske reaksjonar utan at det sjølv blir forbrukt;
    jamfør inhibitor
  2. i overført tyding: utløysande faktor, drivkraft
    Døme
    • krisa vart ein katalysator for nye krefter
  3. i motor: system som reinsar avgassane i bilmotorar og liknande ved katalyse
    Døme
    • katalysator i bil har vore påbode sidan 1989
Artikkelside

hovudsak

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

viktigaste sak, faktor, oppgåve eller liknande
Døme
  • hovudsaka er at alle kjem velberga fram

Faste uttrykk

  • i all hovudsak
    for det meste;
    stort sett
    • ungdomane er i all hovudsak kjekke og greie
Artikkelside

agens

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Uttale

aˊgens

Opphav

same opphav som agent

Tyding og bruk

  1. noko (lekam eller stoff) som set i gang ein prosess;
    utløysande faktor
    Døme
    • biologiske agensar;
    • førekomst av smittsame agensar hos dyr
  2. i grammatikk: den eller det som utfører verbalhandlinga i ei setning;
    motsett patiens
Artikkelside
Side 2 av 4