Avansert søk

Nynorskordboka 6 oppslagsord

demon

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk ‘gud, ånd’

Tyding og bruk

vond ånd;
djevel
Døme
- drive ut demonar;
- demonane i mørkeret;
- englar og demonar
(personifikasjon av) negativ eigenskap, negativt minne eller liknande
Døme
- ein indre demon;
- ein demon frå fortida dukka opp
lågare guddom;
ånd
Døme
- ofre oksar til demonane sine;
- ei verd av ånder og demonar

djevel

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt djǫfull; gresk diabolos ‘baktalar’

Tyding og bruk

personifikasjon av det vonde;
i bunden form eintal: Guds motstandar, Satan;
jamfør jævel
Døme
- frelse frå døden og Djevelen
brukt i banning
Døme
- djevelen ta!
vond ånd, demon
Døme
- dei trudde han var besett av djevlar
vondt eller listig menneske
Døme
- ho er ein djevel
stakkar
Døme
- ein fattig djevel

Faste uttrykk

djevelens advokat
person som peikar på eller framhevar dei negative sidene ved ei sak eller kjem med innvendingar
gå/fare ein djevel i
få eit plutseleg slemt eller vondskapsfullt innfall;
få ei plutseleg lyst til å gjennomføre noko
det gjekk ein djevel i meg da eg fekk høve til hemn;
det fór ein djevel i laget i andre omgang

ånd

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt ǫnd ‘ande, pust, sjel, liv’

Tyding og bruk

medvit og tankeverksemd;
sjel (1)
Døme
- eit miljø både for ånd og lekam
menneske som merkjer seg ut intellektuelt;
personlegdom (2)
Døme
- dei store åndene i antikken;
- vere den leiande ånda i foreininga
menneskesjel som noko uavhengig av kroppen;
attergangar (1)
Døme
- han for att og fram som ei fredlaus ånd
overnaturleg, ulekamleg vesen;
demon (1)
Døme
- vonde ånder;
- mane ånder
inspirasjon (1)
Døme
- få ånda over seg
grunntanke
Døme
- ånda i kristendomen;
- vilkåra må ikkje stå i strid med ånda i traktaten
innstilling til livet og omgjevnadene;
stemning (2, 1)
Døme
- det er så god ånd i den heimen;
- det rådde ei god ånd mellom dei;
- vise god nasjonal ånd;
- dette er ikkje i Ibsens ånd

Faste uttrykk

forsvinne som ei ånd i ein fillehaug
bli borte fort og lydlaust
tenande ånd
ein som hjelper til på ein diskré måte, utan at det blir lagt merke til

pandemonium

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom latin, frå gresk , av pan- og daimon ‘gud’; same opphav som demon

Tyding og bruk

tempel for alle gudar og halvgudar i det antikke Hellas og Roma
bustad for alle djevlar;
helvete
i overført tyding: vilt spetakkel og kaos

demonutdrivar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person som driv ut ein demon (1);

demonutdriving

substantiv hokjønn

Opphav

Tyding og bruk

utdriving av demonar eller vonde ånder;