Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no
, Bokmålsordboka og Nynorskordboka
Bokmålsordboka og Nynorskordboka
NN
Nettsidespråk,
, Display language
, Мова
Meny
Hjelp
Om ordbøkene
Innstillingar
Kontakt oss
NN
Nettsidespråk,
, Display language
, Мова
Avansert søk
Vanleg søk
Ordbøker
Begge ordbøkene
Bokmålsordboka
Nynorskordboka
Søk
Oppslagsord
Med bøygde former
Fritekstsøk
Ordklasse
alle
verb
substantiv
adjektiv
pronomen
determinativ
adverb
preposisjonar
konjunksjonar
subjunksjonar
interjeksjonar
Nullstill
Listevisning
Søkjehjelp
Eitt treff
Nynorskordboka
21
oppslagsord
dødsfall
substantiv
inkjekjønn
Vis bøying
Tyding og bruk
det at eit menneske
døyr
Døme
eit tragisk dødsfall
;
etterforske eit mistenkjeleg dødsfall
;
talet på dødsfall i trafikken er redusert
;
han måtte reise heim på grunn av eit dødsfall i familien
Artikkelside
hoffsorg
substantiv
hokjønn
Vis bøying
Tyding og bruk
sørgjetid ved eit
hoff
(1)
ved dødsfall i eige
eller
nærslekta kongehus
Artikkelside
mortalitet
substantiv
hankjønn
Vis bøying
Opphav
frå
latin
, av
mortalis
‘dødeleg’
Tyding og bruk
tal på dødsfall, særleg kor stor del av ei folkemengd som døyr i løpet av eit år
;
døying
;
motsett
natalitet
Artikkelside
nålys
,
nåljos
substantiv
inkjekjønn
Vis bøying
Opphav
av
nåe
Tyding og bruk
i folketru: blåvore lys som varslar dødsfall
Artikkelside
någauk
substantiv
hankjønn
Vis bøying
Opphav
av
nåe
Tyding og bruk
i folketru: gauk som varslar dødsfall
Artikkelside
død
1
I
substantiv
hankjønn
Vis bøying
Opphav
norrønt
dauði, dauðr
;
samanheng
med
døy
Tyding og bruk
det å døy
;
dødsfall
,
bortgang
Døme
vere døden nær
;
li ein smertefri død
;
dømme til døden
;
den visse død
;
tru på eit liv etter døden
;
død over fienden!
personifisering av
død
(
1
I
, 1)
Døme
stå andlet til andlet med døden
;
døden treffer oss alle
;
innhenta av døden
noko som valdar
død
(
1
I
, 1)
;
dødsårsak
,
bane
(
2
II)
Døme
dette blir min død
;
det er døden å kave slik
;
bli straffa med døden
i overført tyding: noko som blir borte eller tek slutt
;
fråfall
,
stogg
som etterledd i ord som
avisdød
butikkdød
Faste uttrykk
død og forderving
ulukkeleg lagnad
;
misere
,
elende
,
liding
det lukta død og forderving
;
bringe død og forderving
;
spå død og forderving
døy ein naturleg død
døy av sjukdom (i høg alder) utan uvanlege omstende
ho døydde truleg ein naturleg død
;
dei fleste vil døy ein naturleg død
gå i døden for
friviljug ofre livet for
gå i døden for menneskeverdet
liggje for døden
vere døyande
;
liggje på
dødsleiet
liggje for døden i ei veke
;
det året han låg for døden
med døden til følgje
som valdar
død
(
1
I
, 1)
ei ulykke med døden til følgje
;
lekamsskading med døden til følgje
på død og liv
same kva det kostar
;
med naudsyn
;
absolutt
(
2
II
, 2)
,
plent
(3)
dei skal på død og liv på fjellet i ferien
;
katta skal på død og liv vaske seg
på liv og død
som gjeld livet
;
som står om overleving
ein kamp på liv og død
sjå døden i auga
vere nære å døy
fiskarane har sett døden i auga mange gongar før
;
dei såg døden i auga, men overlevde
til døde
(gjere noko) med døden som resultat
svelte seg til døde
;
trene seg til døde
til sin død
heilt til ein døyr
bu åleine til sin død
;
halde fast ved noko til sin død
;
leve lykkeleg til sin død
Artikkelside
kondolanse
substantiv
hankjønn
Vis bøying
Uttale
kondolanˊgse
;
kondolanˊse
Opphav
frå
fransk
;
jamfør
kondolere
Tyding og bruk
skriftleg
eller
munnleg uttrykk for medkjensle ved dødsfall
Døme
sende kondolansar til dei etterlatne
Artikkelside
kondolere
kondolera
verb
Vis bøying
Opphav
av
latin
condolere
‘ha medkjensle’
;
jamfør
kon-
Tyding og bruk
uttrykkje medkjensle skriftleg
eller
munnleg til dei attlevande ved eit dødsfall
Døme
eg kondolerer
;
dei kondolerte enkja
Artikkelside
flagge på halv stong
Tyding og bruk
la flagg henge eit stykke ned på flaggstong for å vise sorg ved dødsfall og gravferd
;
Sjå:
flagge
,
halv
Artikkelside
halv
1
I
adjektiv
Vis bøying
Opphav
norrønt
halfr
Tyding og bruk
som utgjer den eine av to (meir
eller
mindre like store) delar
Døme
dei delte og fekk eit halvt eple kvar
;
halve kongeriket
;
ein halv liter
;
to og ein halv
brukt som
substantiv
ikkje det halve
;
det halve hadde vore meir enn nok
;
ein halv må vere lov
brukt som
adverb
snu seg halvt på stolen
om mengde, fart
eller
anna måleining, som er fylt eller blir brukt ca. halvparten av maksimal kapasitet
;
halvfull, halvfylt
Døme
ei halv flaske
;
ta ein halv øl
;
båten gjekk med halv fart
om klokkeslett: 30 minutt før heil time
Døme
klokka er halv ni, altså 08.30
eller
20.30
som utgjer opp til halvdelen av noko
;
delvis
(2)
, nesten
Døme
vere oppe halve natta
;
oppleve det som ein halv fridag
;
ein halv siger
brukt som
adverb
: delvis, nesten, i ein viss mon
Døme
han sa det halvt i spøk
;
dei sat halvt smilande
;
ho stirra halvt forbi han
om gjerning, karakter, lovnad, sanning, svar
og liknande
: ikkje heil, ufullkomen, ufullstendig
Døme
ein halv lovnad
;
eit halvt svar
;
ta halve standpunkt
Faste uttrykk
ei halv ei
ei halvflaske brennevin
ha ei halv ei på innerlomma
ein halv gong
femti prosent (meir)
;
ofte brukt i samanlikningar om mengde, storleik
eller liknande
utgiftene vart en halv gong større
;
dreie mutteren ein halv gong til
;
den norske kystlinja går to og ein halv gong rundt jorda
flagge på halv stong
la flagg henge eit stykke ned på flaggstong for å vise sorg ved dødsfall og gravferd
halvt om halvt
(etter
tysk
halb und halb
) bortimot, så å seie
vere halvt om halvt trulova
med eit halvt auge
med ein gong, med å sjå berre lausleg
at den er øydelagd, kan eg sjå med eit halvt auge
med eit halvt øyre
utan å høyre godt etter
læraren lytta med eit halvt øyre
på halv tolv
ikkje heilt rett, skeivt, tilfeldig, utan styring
;
på skeive
med hatten på halv tolv
;
det har gått litt på halv tolv i det siste
Artikkelside
Forrige side
Side 1 av 3
Neste side
Resultat per side:
10
20
50
100