Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 8 oppslagsord

avkjøle

avkjøla

verb

Tyding og bruk

  1. kjøle (1, 1) av, gjere kaldare;
    Døme
    • avkjøle suppa litt før ein tek til å ete;
    • vatnet frå breelvane avkjøler fjordane
  2. i overført tyding: døyve, til dømes lyst eller sinne
    Døme
    • få avkjølt lystene sine
Artikkelside

luftkjølt

adjektiv

Tyding og bruk

som blir avkjølt med luft;
Døme
  • ein luftkjølt motor
Artikkelside

luftavkjølt

adjektiv

Tyding og bruk

som blir avkjølt med luft;
til skilnad frå vassavkjølt
Døme
  • ein luftavkjølt motor;
  • ein luftavkjølt bar
Artikkelside

kald

adjektiv

Opphav

norrønt kaldr

Tyding og bruk

  1. med låg temperatur;
    Døme
    • friskt og kaldt vatn;
    • kjøle seg ned med kald drikke;
    • eg er kald på føtene;
    • maten blir kald;
    • i dag er det tre grader kaldt ute;
    • det var kaldare i går enn det er i dag;
    • det var den kaldaste sommaren på 50 år
    • brukt som adverb:
      • blåse kaldt
  2. Døme
    • eit kaldt smil;
    • kalde auge
    • brukt som adverb:
      • han lo kaldt;
      • ho såg kaldt på meg
  3. Døme
    • spelaren er kald framfor mål

Faste uttrykk

  • få ei kald skulder
    møte lite forståing
  • få kalde føter
    vilje dra seg unna
    • ho fekk kalde føter og ville bryte samarbeidet
  • gå kaldt nedetter ryggen på
    kulse, grøsse
    • filmen fekk det til å gå kaldt nedetter ryggen på meg
  • halde hovudet kaldt
    tenkje klart eller bevare dømekrafta, særleg i ein vanskeleg situasjon
  • kald fisk
    hard og omsynslaus person
  • kald krig
    spent og fiendtleg tilhøve mellom to eller fleire statar, men utan våpenbruk
  • kalde fargar
    fargar som inneheld mest blått (som verkar kalde)
  • med kaldt blod
    utan skruplar;
    roleg og med overlegg
  • slå kaldt vatn i blodet på nokon
    dempe sterke kjensler hos nokon
Artikkelside

gelé, gele

substantiv hankjønn

Uttale

sjeleˊ

Opphav

av fransk gelée; av latin gelare ‘fryse’

Tyding og bruk

  1. gjennomsiktig, halvfast og skjelvande masse av innkokt og avkjølt kraft eller særleg av bær- og fruktsaft brukt til dessert eller liknande
    Døme
    • ål i gelé;
    • ha gelé til dessert
  2. kosmetisk middel som liknar gelé (1)
  3. brukt i overført tyding for å skildre veikskap
    Døme
    • vere heilt gelé i kroppen
Artikkelside

tropeluft

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

luft i tropane;
luft frå tropane (som gjev dis når ho blir avkjølt);
svært varm luft
Artikkelside

solgangsvind

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

vind som blæs inn mot land om dagen og frå land om natta fordi landet blir lettare oppvarma enn sjøen av sola, og blir snøggare avkjølt
Artikkelside

avkjøling

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å avkjøle eller bli avkjølt
    Døme
    • setje mjølka til avkjøling
  2. stad, anlegg der noko blir avkjølt
    Døme
    • setje mjølka i avkjølinga
Artikkelside