Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
7447 treff

Nynorskordboka 7447 oppslagsord

indulgens

substantiv hankjønn

Opphav

av latin indulgentia ‘ettergjeving, mildskap’, av indulgere ‘vere mild, bere over med’

Tyding og bruk

om katolske forhold: avlat (1)
Artikkelside

legende

substantiv hokjønn

Opphav

av mellomalderlatin legenda ‘det som bør lesast’; av latin legere ‘samle, lese’

Tyding og bruk

  1. oppbyggjeleg forteljing om ein helgen;
    forteljing med religiøst-mytisk innhald
    Døme
    • Selma Lagerlöfs legender
  2. fantastisk, utruleg segn eller soge;
    Døme
    • legendene om Napoleon
  3. kjend person som oftast blir omtalt med respekt og beundring
    Døme
    • han har vorte ei levande legende
Artikkelside

ålreit, all right

adjektiv

Uttale

åˊlræit eller  ålˊrait

Opphav

frå engelsk ‘heilt rett’

Tyding og bruk

  1. heilt i orden
    Døme
    • det er ålreit å bu her
  2. om person: grei, påliteleg
    Døme
    • ein ålreit fyr
  3. brukt som interjeksjon: ja vel, ok
    Døme
    • ålreit, kom igjen!
Artikkelside

sitje på kvar si tue

Tyding og bruk

berre bry eller konsentrere seg om seg sjølv og sine eigne saker;
Sjå: tue
Døme
  • aktørane sit på kvar si tue og snakkar ikkje saman
Artikkelside

trø varsamt

Tyding og bruk

Sjå: trø
  1. gå forsiktig
    Døme
    • trø varsamt i den bratte trappa
  2. vere forsiktig med kva ein seier eller gjer
    Døme
    • ein må trø varsamt i spørsmålet om abort
Artikkelside

trømølle, trømylne

substantiv hokjønn

Opphav

truleg etter tysk Tretmühle; av trø (3

Tyding og bruk

  1. om eldre forhold: breitt hjul med steg til å trø i, til dømes for å drive ein maskin;
  2. i overført tyding: einsformig, keisamt, trøyttande arbeid eller tilvære;
    dagleg tralt, skiftelaust slit;
    Døme
    • halde seg i den daglege trømølla
Artikkelside

henge i ein tynn tråd

Tyding og bruk

om tiltak, prosjekt eller liknande: berre så vidt kunne bergast;
Sjå: henge, tråd
Artikkelside

tukthus

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

om eldre forhold: fengsel
Døme
  • setjast på tukthuset
Artikkelside

tue, tuve

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt þúfa

Tyding og bruk

  1. rund topp på marka;
    liten kuve
    Døme
    • hoppe frå tue til tue i myra;
    • setje seg på ei tue
  2. oppbygd haug
    Døme
    • samle høyet i tuer

Faste uttrykk

  • lita tue kan velte stort lass
    sjølv ei lita sak kan ha ein stor innverknad
  • sitje på kvar si tue
    berre bry eller konsentrere seg om seg sjølv og sine eigne saker
    • aktørane sit på kvar si tue og snakkar ikkje saman
  • sitje trygt på tua si
    ikkje risikere noko;
    ha sitt på det tørre
Artikkelside

tsaritsa

substantiv hokjønn

Opphav

frå russisk

Tyding og bruk

om eldre forhold: tsarina
Artikkelside
Side 1 av 745