Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
25 treff

Nynorskordboka 25 oppslagsord

sluse 1

substantiv hokjønn

Opphav

gjennom lågtysk; frå latin exclusa, av excludere ‘stengje ute’

Tyding og bruk

  1. byggverk i ei elv eller ein kanal med fleire slusekammer som gjer det mogleg å heve eller senke eit fartøy frå éi vasshøgd til ei anna
  3. luke i ei demning
    Døme
    • stengje slusene
  4. gjennomgang (2) med dør i kvar ende

Faste uttrykk

  • opne alle sluser
    la strøyme fritt
    • himmelen har opna alle sluser
Artikkelside

luke 1

substantiv hokjønn

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. lem, lita dør til å stengje ei opning med
  2. opning, glugge i ein vegg, eit skipsdekk og liknande
    Døme
    • sitje i luka på postkontoret;
    • skalke lukene
  3. Døme
    • parkere i ei luke;
    • løparen fekk ei luke til resten av feltet

Faste uttrykk

  • luft i luka
    liv og røre
Artikkelside

bed

substantiv inkjekjønn

Opphav

av tysk Beet ‘hagebed’, same ord som Bett ‘seng’; same opphav som bedd (1

Tyding og bruk

avgrensa, mindre jordstykke til planter
Døme
  • eit bed med roser;
  • luke eit bed

Faste uttrykk

  • trakke i bedet til
    trengje seg inn på einemerka til
    • bli skulda for å trakke i bedet til fagfolka
Artikkelside

ugrasluking

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å luke ugras
Artikkelside

ugras

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. plante(art) som veks der ein ikkje ynskjer, til dømes i åker eller hage
    Døme
    • ugraset kveke;
    • det er så mykje ugras i åkeren;
    • luke ugras;
    • tyne ugras
  2. i overført tyding: uynskt element
    Døme
    • språkleg ugras
Artikkelside

soltak

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. biltak med ei luke som kan opnast i godt vêr
  2. tak som vernar mot solskinn
    Døme
    • eit soltak over dekket
Artikkelside

luft i luka

Tyding og bruk

liv og røre;
Sjå: luke
Artikkelside

lukeparkering

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

parkering i ei luke (1, 3) mellom to bilar som står etter kvarandre
Artikkelside

luke 2

luka

verb

Opphav

frå lågtysk ‘rykkje, nappe’

Tyding og bruk

  1. reinske ugras med hand (og samstundes tynne ut plantene)
    Døme
    • luke eit bed;
    • luke ugras;
    • luke gulrot
  2. i overført tyding: ta vekk noko uønskt frå ein heilskap
    Døme
    • luke ut dei verste feila i stilane
Artikkelside

lugge

lugga

verb

Opphav

av lugg (1

Tyding og bruk

  1. rykkje, rive i håret
    Døme
    • ungane lugga kvarandre
  2. rykkje, gå ujamnt
    Døme
    • det lugga under skia
  3. bite ujamt
    Døme
    • saksa luggar
  4. røske opp ugras og liknande;
    Døme
    • lugge ugras;
    • lugge åkeren
Artikkelside
Side 1 av 3