Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
8 treff

Nynorskordboka 8 oppslagsord

skjegg

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt skegg; av skage (2 ‘stikke fram’

Tyding og bruk

  1. hår på leppene, haka og kinna på (mann)folk
    Døme
    • klippe hår og skjegg;
    • le, smile i skjegget – le, smile lurt, underfundig
  2. hakehår på visse dyr
    Døme
    • bukkeskjegg
    • tråd
      • torsken har skjegg
    • lange og tette hår på visse planter
      • skjegget på eit kornstrå
  3. del på nøkkel som går rundt i låsen og låser att eller opp
  4. Døme
    • takskjegg

Faste uttrykk

  • få skjegg på haka
    bli vaksen
  • med skjegget i postkassa
    vere i ein negativ situasjon ein ikkje kjem seg ut av;
    bli lurt
    • her sit kunden att med med skjegget i postkassa og tapte pengar
  • mumle i skjegget
    snakke lavt og utydeleg
Artikkelside

pal 1

substantiv hankjønn

Opphav

frå nederlandsk

Tyding og bruk

hake (2, 1) på vinsj, spel (2 eller liknande som grip inn i eit tannhjul og låser det fast eller driv det fram

Faste uttrykk

  • hive pal
    dreie rundt til palen (1 fell inn i eit hakk
Artikkelside

låse

låsa

verb

Opphav

norrønt læsa

Tyding og bruk

  1. stengje, feste eller sikre noko med lås (1)
    Døme
    • låse døra;
    • bommen er låst om natta;
    • ho låser alltid bilen
    • brukt som adjektiv
      • ein låst mobilskjerm
  2. lukke nokon eller noko inn i eller ut av bygning, rom eller anna avlukke ved hjelp av lås
    Døme
    • ho låser han ut av huset;
    • vaktmeisteren låste dei inn;
    • ho låste seg ute;
    • låse ned papira i ei skuffe

Faste uttrykk

  • låse opp
    opne noko som har vore lukka eller stengt med lås (1)
    • låse opp døra;
    • ho låste opp telefonen med fingeravtrykket
  • låse seg
    • setje seg fast;
      kile seg fast
      • kjeven låste seg;
      • bilen bråbremsa så hjula låste seg
    • bli ståande fast;
      binde seg
      • konflikten mellom partane har låst seg;
      • eg vil ikkje låse meg til noko fast tidspunkt
Artikkelside

bunteband

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

band av plast eller metall til å stramme rundt noko og som ein låser ved hjelp av innsnitt i bandet;
Døme
  • bunte saman leidningar med bunteband
Artikkelside

strips

substantiv hankjønn

Opphav

frå engelsk

Tyding og bruk

  1. band av plast eller metall til å stramme rundt noko og som ein låser ved hjelp av innsnitt i bandet;
    Døme
    • samle leidningane med strips;
    • politiet sette strips på hendene til den rasande mannen
  2. kraftig teip til å halde saman sårflater med
Artikkelside

blokkeringsfri

adjektiv

Opphav

av blokkering

Tyding og bruk

om bremser (på bil): som ikkje låser hjula når ein bremsar hardt
Artikkelside

infisere

infisera

verb

Opphav

av latin inficere ‘sulke, forgifte’

Tyding og bruk

  1. innføre eller påføre stoff som framkallar sjukdom eller forureining;
    Døme
    • såret var infisert;
    • gifta infiserer drikkevatnet;
    • viruset infiserte lungene
  2. fylle med negativ eller skadeleg påverknad
    Døme
    • samfunnet var infisert av rasisme;
    • korrupsjonen infiserer heile statsapparatet
  3. Døme
    • programvara infiserer datamaskinen og låser alle filene
Artikkelside

for at

subjunksjon

Tyding og bruk

  1. innleier ei leddsetning som uttrykkjer føremål;
    sånn at
    Døme
    • ho låser døra for at ingen skal kome inn;
    • eg vatner plantene for at dei ikkje skal døy
  2. innleier ei leddsetning som uttrykkjer årsak;
    Døme
    • du skal få ein sjokolade for at du er så snill
Artikkelside