Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 117 oppslagsord

utsett 1

adjektiv

Opphav

perfektum partisipp av setje og utsetje

Tyding og bruk

    • utsett yngel
  2. særleg: som blir råka (av);
    som (ofte) blir plaga;
    fylt av risiko
    • vere utsett for påverknad, slitasje, overgrep, åtak, tjuvar;
    • garden ligg utsett til (for uvêr, ras);
    • kuling på utsette stader;
    • utsett post, stilling – fylt av risiko (til dømes for kritikk)
Artikkelside

utsending 1

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å sende ut
    Døme
    • utsending av post
  2. sending i radio;
    kringkastingsprogram
  3. i folketrua: gand eller liknande utsend frå tussefolk eller trollkunnige folk
Artikkelside

utsend

adjektiv

Opphav

perfektum partisipp av sende (3 og ut

Tyding og bruk

Døme
  • utsend post;
  • ein utsend medarbeidar – frå avis, kringkasting
Artikkelside

utgåande

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som har retning ut
    • utgåande trafikk, post, telefonsamtaler
  2. med substantivisk funksjon:
    • skipet var for utgåande – på veg ut
Artikkelside

utbering

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

Døme
  • utbering av post
Artikkelside

transitorisk

adjektiv

Opphav

frå latin av transire; sjå transitiv (2

Tyding og bruk

stuttvarig

Faste uttrykk

  • transitorisk post
    i bokføring: rekneskapspost som er bokført i ein rekneskapsperiode, men som òg gjeld seinare rekneskapsperiodar
Artikkelside

timelærar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

lærar som ikkje er fast tilsett, og som ikkje har full post
Artikkelside

teneste, tenest

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt þjónusta, þénesta

Tyding og bruk

  1. (det å stille seg til) rådvelde;
    (einskild) handling som er til hjelp;
    Døme
    • stå til tenest;
    • gjere nokon ei tenest;
    • be ein om ei tenest
  2. virke, funksjon;
    Døme
    • møte til tenest;
    • melde seg til tenest;
    • slutte i aktiv tenest;
    • lang og trufast tenest;
    • i kongens teneste;
    • ta, søkje tenest;
    • vere gammal, ivrig, ny i tenesta
    • grein (med tilknytt personale) av arbeidet innanfor (større) institusjon, administrasjon, avdeling og liknande
      • løynd, hemmeleg tenest
  3. oppgåve, virke som forkjempar for Guds sak eller som forkynnar av evangeliet
    Døme
    • mi heilage tenest er å forkynne evangeliet (jf Rom 15,16)
    • utføring av handling ved gudsdyrking, kyrkjeleg høgtid og liknande
  4. i edb: dataprogram som blir brukt til å utføre ei oppgåve (på ein enklare måte enn før)
    Døme
    • utgiftsrefusjon får ein gjennom ei nettbasert teneste
  5. tenesteytande næring, vare, produkt

Faste uttrykk

  • gjere teneste
    fungere (som), gjere nytte (som)
    • ein krakk måtte gjere tenest som talarstol;
    • bussen var gammal og hadde gjort tenest lenge nok
  • stå i tenest hos
    ha plass, tilsetjing hos (nokon)
Artikkelside

teleks

substantiv hankjønn

Opphav

av engelsk teleprinter exchange ‘fjernskrivarutveksling’

Tyding og bruk

  1. verdsfemnande kommunikasjonssystem med fjernskrivarar, i bruk frå 1930-åra til etter år 2000; jamfør e-post
  2. bodskap, melding over teleks (1)
    Døme
    • sende, få ein teleks
  3. apparat til å sende, ta mot teleks (2)
Artikkelside

stilling

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  2. måte som kropp eller lemer står eller ligg på;
    Døme
    • arbeidsstilling;
    • grunnstilling;
    • liggjande, sitjande stilling;
    • skifte stilling
  4. område der militære styrkar har sett seg fast;
    Døme
    • forsvarsstilling;
    • rykkje fram til nye stillingar
  5. Døme
    • problemstilling;
    • vere i ei økonomisk vanskeleg stilling;
    • ved pause var stillinga 2–1
  6. Døme
    • attåtstilling;
    • lektorstilling;
    • søkje ei ledig stilling;
    • ha ei god, ansvarsfull stilling

Faste uttrykk

  • halde stillinga
    òg: greie seg, halde stand
  • ta stilling til
    oppnå eit grunngjeve standpunkt til (noko)
Artikkelside
Side 7 av 12