Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 168 oppslagsord

ned på jorda

Tyding og bruk

til ei realistisk forståing av situasjonen;

i ein nøktern tilstand

Døme

ho kom fort ned på jorda igjen etter valet

Artikkelside

jord

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt jǫrð

Tyding og bruk

i bunden form eintal: kloten som menneska bur på, planeten Tellus
Døme
- her på jorda;
- jorda går rundt sola;
- satellitten går i ei bane 36 000 km frå jorda
i bunden form eintal: jordoverflata
Døme
- bøye seg til jorda
masse som utgjer jordskorpa, og som kan dyrkast;
mold
Døme
- bryte ny jord;
- dyrke jorda;
- god jord;
- få kornet i jorda;
- eige mykje jord;
- gje frå seg jorda
- - dyrkingsjord
  - matjord
lause avleiringar som vekstar kan leve i
Døme
- kjøpe jord til potteplantene
- - blomsterjord

Faste uttrykk

alt mellom himmel og jord
alt mogleg
falle i god jord
bli godt motteken, verke godt
falle til jorda
mislykkast
alle forslaga hadde falle til jorda
gå under jorda
gøyme seg;
gå i skjul
halde seg på jorda
vere jordnær
jamne med jorda
leggje (hus, byar) i ruinar
moder jord
jordkloten sett som opphavet til alt liv
ned på jorda
til ei realistisk forståing av situasjonen;
i ein nøktern tilstand
ho kom fort ned på jorda igjen etter valet
stikke fingeren i jorda og lukte kvar ein er
finne ut kva stode ein er i, og handle etter det

Artikkelside

jarve

jarva

verb

Opphav

samanheng med jarpe

Tyding og bruk

gnage, tyggje (2;
tyggje fort og hardt;
rive i seg maten;
glefse (2
Døme
- jarve i seg maten
tale snøgt og kvast, hogge frami når andre snakkar
gå seint og seigt, jabbe

Artikkelside

fare som ei pil

Tyding og bruk

renne fort av stad;

fyke

Døme

han fer som ei pil på sykkelen

Artikkelside

jage

jaga

verb

kløyvd infinitiv: -a

Opphav

seint norrønt jaga (dýr); av lågtysk jagen

Tyding og bruk

vere på jakt etter;
forfølgje
Døme
- dei drog til fjells for å jage rein;
- politiet jagar bandittane
- brukt som adjektiv
  eit jaga offer
skysse av stad;
drive (3, 5)
Døme
- jage buskapen på beite;
- jage nokon på dør
vere i sterk fart;
fare fort
Døme
- jage av stad
- brukt som adjektiv
  eit jagande tempo
fare (2, 3)
Døme
- redsla jaga gjennom meg
- brukt som adjektiv
  ei jagande pine
streve, mase (1)
Døme
- jage etter lykka;
- jage etter gods og gull

Faste uttrykk

jage opp
drive eller skremme ut frå skjulestad;
støkkje (1)
jage opp ein hare
jage på
drive fram;
skunde seg
jage på hesten;
ho treiv øks og sag og jaga på

Artikkelside

innpå

preposisjon

Tyding og bruk

inn på
Døme
- leggje meir innpå peisen;
- få eit rusk innpå auget;
- dra ein tur innpå setra
- brukt som adverb
  opne grinda og sleppe kyra innpå
inne på
Døme
- han er innpå fjellet;
- liggje innpå åsen;
- ho var innpå mangt i foredraget sitt
- brukt som adverb
  vere innpå med fingrane;
  han åtte tømmerskog og dreiv stordrift innpå der
opp til, inntil, like ved, nær
Døme
- det kan vere innpå 100 år sidan;
- leve tett innpå kvarandre;
- dei kom for nær innpå han;
- sleppe nokon innpå seg
- brukt som adverb
  skogen et seg stendig innpå;
  kome så nær innpå som mogleg

Faste uttrykk

dra innpå
gjere avstand mindre
dra innpå hovudfeltet
gå innpå nokon
om sak, hending eller liknande: gjere nokon lei og nedtrykt
kritikken gjekk innpå han
hale innpå
ta innpå;
nærme seg
konkurrenten haler innpå i den siste bakken før mål
helle innpå
drikke, særleg alkohol, i store mengder
hive innpå
ete eller drikke fort og mykje
kome innpå nokon
bli godt kjend med
det var vanskeleg å kome innpå henne
leggje innpå
ete mykje
snakke innpå om
ymte om, nemne;
snakke frampå om
ta innpå
gjere avstand mindre;
nærme seg
konkurrentane tok innpå