Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 131 oppslagsord

krets

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom bokmål; frå lågtysk

Tyding og bruk

ring av personar eller ting;
sirkelforma bane;
krins (1)
Døme
- barna stod i ein krets rundt han
- - omkrets
gruppe personar som høyrer saman ut frå virkefelt, interesser eller liknande;
krins (2)
Døme
- i akademiske kretsar
- - bohemkrets
  - kunstnarkrets
administrativt og geografisk område;
krins (3)
Døme
- det beste laget i kretsen
- - fotballkrets
  - idrettskrets
  - rettskrets
lukka nett eller system;
krins (4)

Artikkelside

knøten

adjektiv

Tyding og bruk

nett, tekkjeleg;

flink

Artikkelside

fram

adverb

Opphav

norrønt fram(m) av adjektivet framr ‘god, gjæv’; jamfør fremre og fremst

Tyding og bruk

i den leia ein ser eller fer;
framover, mot eit visst mål, ofte med overført tyding
Døme
- fare fram;
- ture fram;
- kome seg fram i verda;
- sjå noko fram for seg;
- prøve seg fram;
- gå fram til husa
utover i tida;
vidare, lenger
Døme
- fram gjennom tidene;
- lenger fram på våren;
- fram mot jul;
- når det lid fram i veka
til endes, til målet
Døme
- det er langt fram enno;
- nå fram;
- kome fram;
- kjempe fram ei sak;
- hjelpe nokon fram i livet;
- bere fram eit foster;
- avle fram paprika
til syne, ut i dagen, ut, til stades
Døme
- bryte fram;
- gro fram;
- piple fram;
- finne fram noko frå skapet;
- by fram mat;
- stige fram;
- vise seg fram;
- lokke fram noko eller nokon;
- leggje fram ei sak;
- seie fram ei helsing;
- stotre fram eit ord;
- tydinga går fram av samanhengen;
- sanninga skal fram
framme
Døme
- lenger fram i kupeen

Faste uttrykk

att og fram
- i rørsle mellom to punkt;
  fram og tilbake (1)
  gå att og fram på vegen
- om og men
  det var mykje att og fram før dei bestemte seg
beint fram
- nett som det er framstilt
  stave eit ord beint fram;
  ei keisam historie om ein les ho beint fram
- ikkje vanskeleg;
  problemfri;
  lett (2);
  beintfram (2)
  vegen ut av dette uføret er ikkje enkel og beint fram
- utan atterhald;
  med reine ord;
  beintfram (3)
  seie si meining beint fram
- rett og slett;
  verkeleg (3), sanneleg
  dette er beint fram trist;
  ho er beint fram ikkje til å stogge;
  eg tykkjer beint fram at …
fram og tilbake
- i rørsle mellom to punkt;
  att og fram (1)
  fram og tilbake i tid;
  bilane køyrer fram og tilbake
- for og imot
  eg har tenkt mykje fram og tilbake på kva eg skal gjere
få/ha fram
gjere kjent;
understreke
få fram kva ein meiner;
ho vil ha fram alle sider ved saka
halde fram
- gå vidare, føre vidare, ikkje slutte
- hevde (1, 2)
  han heldt fram at han hadde vunne saka
sjå fram til
gle seg til, vente på noko
ho ser fram til å samarbeide med dei
stå fram
vise seg, tre fram
han stod fram som ein angrande syndar

Artikkelside

jernbanenett, jarnbanenett

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

nett av jernbanelinjer

Døme

landet har eit vel utbygd jernbanenett

Artikkelside

infrastruktur

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk; av latin infra og structura

Tyding og bruk

nett av faste anlegg som er grunnlaget for ei verksemd, til dømes vegar, hamner, flyplassar, kraftverk og liknande

Døme

god infrastruktur er viktig for næringslivet i regionen

Artikkelside

duk

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt dúkr; frå lågtysk

Tyding og bruk

vove tøy
Døme
- dei strekte duk over båtane
- - flaggduk
  - seglduk
  - teltduk
tøystykke til dekke, særleg på bord
Døme
- leggje duk på bordet;
- rulle dukar
- - altarduk
  - damaskduk
  - kaffiduk
  - voksduk
tørkle til å ha på seg
- - brystduk
  - halsduk
tørkeplagg
- - handduk
  - lommeduk
nett (1, 1) av metalltråd
- - asbestduk

Faste uttrykk

kome til duk og dekt bord
kome til arbeid eller liknande der alt er gjort ferdig på førehand;
få alt lagt til rette for seg

Artikkelside

i augeblinken

Tyding og bruk

nett no;

for tida;

Sjå: augeblink

Døme

i augeblinken er det inga krise

Artikkelside

på ståande fot

Tyding og bruk

nett no, straks, i farten;

Sjå: fot

Artikkelside

midt i blinken

Tyding og bruk

nett det ein ynskjer;

heilt rett;

Sjå: blink

Døme

dette må vere ei bok midt i blinken for deg

Artikkelside

beint fram

Tyding og bruk

Sjå: bein, fram

nett som det er framstilt
Døme
- stave eit ord beint fram;
- ei keisam historie om ein les ho beint fram
ikkje vanskeleg;
problemfri;
lett (2);
beintfram (2)
Døme
- vegen ut av dette uføret er ikkje enkel og beint fram
utan atterhald;
med reine ord;
beintfram (3)
Døme
- seie si meining beint fram
rett og slett;
verkeleg (3), sanneleg
Døme
- dette er beint fram trist;
- ho er beint fram ikkje til å stogge;
- eg tykkjer beint fram at …

Artikkelside

Side 6 av 14

Resultat per side: