Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 87 oppslagsord

væte 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt væta; av våt

Tyding og bruk

væske, særleg vatn;
Døme
  • vind og væte;
  • tole væte – særl: vere vasstett;
  • få væta or kleda
Artikkelside

væske 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt væzka; av våt

Tyding og bruk

stoff som er i flytande tilstand;
Døme
  • vatn er ei væske;
  • få i seg litt væske etter den lange marsjen
Artikkelside

vode

substantiv hokjønn

Opphav

truleg samanheng med va

Tyding og bruk

  1. det å vade, vasse
    Døme
    • ei vode i djup snø
  2. far etter folk, dyr og liknande
    Døme
    • det synte vode i snøen etter elgen
  3. stripe i sjøloket etter fisk som sym;
    Døme
    • sjå voda etter laksen;
    • ei vode etter båten
  4. fiskestim
    Døme
    • seivode

Faste uttrykk

  • stå voda
    kome seg over eit vad utan å bli våt eller miste fotfestet;
    i overført tyding: greie seg
Artikkelside

vassjuk, vass-sjuk

adjektiv

Tyding og bruk

om jord: altfor våt og dermed uhøveleg for dyrka vokstrar;
om plante: vantriven av væte
Døme
  • vassjuk jord, skog
Artikkelside

vasshaldig

adjektiv

Tyding og bruk

som inneheld vatn;
Artikkelside

vassfly, vassflyge

vassflyga

verb

Tyding og bruk

om auge, munn (tenner): bli våt, fyllast med væske;
Artikkelside

vaslast

verb

Tyding og bruk

bli våt, full av vatn;
skilje ut væske
Døme
  • auga vaslast;
  • vaslast i, om munnen
Artikkelside

vantrivast

verb

Opphav

av van-

Tyding og bruk

trivast dårleg;
like seg ille på ein stad
Døme
  • potetene vantrivst i for våt jord;
  • vantrivast i byen
Artikkelside

uvêrsfugl, uversfugl

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. fugl som varslar uvêr
  2. person som er ute i styggvêr (og blir våt og pjuskete)
Artikkelside

tørr, turr

adjektiv

Opphav

norrønt þurr

Tyding og bruk

  1. som ikkje inneheld eller er dekt av (særleg mykje) væte;
    fri for væske, ikkje våt, ikkje fuktig;
    Døme
    • klesvasken er tørr;
    • tørt høy, korn;
    • tørr ved;
    • vere tørr på føtene – ikkje våt;
    • skifte på seg tørt – tørre klede;
    • den grana er tørr – inntørka på rot, død;
    • halde krutet tørt;
    • tørr jord;
    • tørr nysnø;
    • tørr luft;
    • vegen er tørr att etter regnet;
    • det er tørt (i skogen) i sommar;
    • tørt vêr, klima;
    • ein tørr sommar;
    • bekken er tørr – utan vatn;
    • tørre kaker;
    • tørt brød – med lite væskeinnhald;
    • ha ein god og tørr kjellar;
    • maten må stå tørt;
    • gå tørr – om mjølkedyr: ikkje gje mjølk, vere oppsina;
    • eit tørt gjestebod – alkoholfritt;
    • vere tørr i munnen, halsen;
    • tørr hud – med lite feittstoff;
    • tørt hår;
    • gråte tørre tårer – etter norr: ikkje sørgje
  2. som vatnet ikkje når;
    som er på landjorda
    Døme
    • båten står tørr – slik at floda ikkje når han;
    • skjeret fell tørt ved fjære sjø;
    • kome på tørt land el.tørr grunn – på landjorda
  3. Døme
    • ei tørr bygd;
    • ein mager og tørr mann
  4. om vin: sec, skarp, bitter, snerpande, ikkje søt
  5. om lyd: skarp (2, knirkande
    Døme
    • tørr stemme;
    • tørr latter
  6. utan (vanleg) tilhøyr, utan tillegg;
    Døme
    • ete maten tørr el. ete tørt – ete utan drikke til, jamfør tyd. 1;
    • ete brødet tørt – utan drikke til; utan smør el. pålegg i det heile;
    • fange fisk med tørre fingrane;
    • gå laus på tørre veggene;
    • dette er dei tørre tala, fakta – utan kommentarar el. tilleggsopplysningar;
    • turre sanninga;
    • sagt med tørre ord
  7. kort, lakonisk, uttrykkslaus, (med vilje) kjølig
    Døme
    • eit tørt svar;
    • «å, er det slik,» sa ho tørt
  8. Døme
    • eit tørt fagspråk;
    • ei tørr bok, framstilling;
    • ein tørr førelesar
  9. lite intelligent;

Faste uttrykk

  • bli tørr
    òg om småbarn: ikkje væte seg
  • ha sitt på det tørre
    vere sikra, ha gardert seg
  • halde seg tørr
    om alkoholikar: halde seg frå rusdrikk
  • korkje vått eller tørt
    (smake, få) korkje drikke eller mat
  • på tørre nevar
    utan våpen
  • tørr bak øyra
    vaksen, med naudsynt røynsle
  • tørr hoste
    hoste utan losna slim
  • tørr humor
    humor framstilt alvorleg og uttrykkslaust (for å skape verknad)
  • tørr mat
    mat utan drikke til, jamfør tyd. 6 og tørrmat
Artikkelside
Side 5 av 9