Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 197 oppslagsord

krykkje 2

substantiv hokjønn

Opphav

samanheng med krykkje (3

Tyding og bruk

grå og kvit måse med svart på spissen av vengene og som manglar tå bak;
Rissa tridactyla

kråke

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt kráka

Tyding og bruk

  1. stor svart og grå fugl som høyrer til kråkefamilien;
    Corvus cornix
  2. brukt som etterledd i samansetningar: masete, plagsam person

Faste uttrykk

  • stupe kråke
    rulle rundt (med hovudet eller framparten først);
    slå kollbøtte

melanom

substantiv inkjekjønn

Opphav

av gresk melas ‘mørk, svart’

Tyding og bruk

kreftsvulst i huda;

melanin

substantiv inkjekjønn

Opphav

av gresk melas ‘svart’

Tyding og bruk

mørkt pigment (1) som mellom anna finst i huda og håret hos menneske

melamin

substantiv inkjekjønn

Opphav

nylaging av gresk melas ‘svart’ og amin

Tyding og bruk

fargelaus, krystallinsk sambinding, brukt mellom anna i melaminplast

melankoli

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk , av melas ‘svart’ og kholos, khole ‘galle’, ettersom ein trudde svart galle var årsak til melankoli

Tyding og bruk

nedstemd, mismodig stode;
tungsinn
Døme
  • kjenne seg att i melankolien og nostalgien i boka

hol 2, hòl 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt hol

Tyding og bruk

  1. opning eller rivne tvers gjennom noko
    Døme
    • slå hol i veggen;
    • ha hol i sokkane;
    • krype gjennom eit hol i gjerdet;
    • ha hol i øyra
  2. Døme
    • ha hol i kunnskapane
  3. mindre søkk, grop (1
    Døme
    • grave hol i jorda;
    • eit stort hol i vegen;
    • ha hol i tennene
  4. celle (1) til å sperre nokon inne i;
    Døme
    • kome i holet
  5. trongt, mørkt og usselt rom;
    utriveleg stad
    Døme
    • bu i eit hol;
    • eit avsidesliggjande hol

Faste uttrykk

  • få hol på
    endeleg få opna eller løyst (noko);
    få has på
  • hol i hovudet
    dumt, vanvettig;
    bort i natta
  • stikke hol på
    få tak i innhaldet;
    la innhaldet strøyme fritt
    • stikke hol på byllen
  • svart hol
    område i verdsrommet med så sterk gravitasjon at verken strålar eller materiale kan forlate det att
    • svarte hol ser ein ikkje, men ein kan sjå verknaden på omgjevnadene
  • ta hol på
    • opne og begynne å bruke av
      • ta hol på chipsposen
    • nemne (noko som er vondt eller vanskeleg)

hoggorm

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. giftorm med grå til brun (somtid nesten svart) farge, eit mørkt sikksakkband etter ryggen og med lengd opptil 80 cm;
    Vipera berus
  2. i fleirtal: familie av giftige ormar;
    Viperidae

svart hol

Tyding og bruk

område i verdsrommet med så sterk gravitasjon at verken strålar eller materiale kan forlate det att;
Sjå: hol, svart
Døme
  • svarte hol ser ein ikkje, men ein kan sjå verknaden på omgjevnadene

kaie

substantiv hokjønn

Opphav

jamfør svensk kaja; lydord

Tyding og bruk

heller liten og svart kråkefugl med grå nakke og kvite auge;
Corvus monedula