Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 189 oppslagsord

normalbakke

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

minste hoppbakken som blir brukt i VM og OL (tradisjonelt med kritisk punkt på 70 m);
til skilnad frå storbakke og skiflygingsbakke
Artikkelside

normpunkt

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

punkt i ein hoppbakke der rundingen på kulen (1 sluttar
Artikkelside

koordinat

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

kvar av to eller fleire storleikar som er med og merkjer ut kvar eit punkt ligg i eit koordinatsystem;
jamfør ordinat og abscisse
Artikkelside

korde

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom latin; frå gresk khorde ‘tarm, streng’

Tyding og bruk

rett linje mellom to punkt på ein sirkelboge eller ei kurve
Artikkelside

koordinatsystem

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

geometrisk system av til dømes punkt, linjer eller flater som viser kvar eit punkt ligg i eit plan eller rom
Artikkelside

koordinatakse

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

kvar av linjene som er grunnkonstruksjonen i eit koordinatsystem, og som koordinatane for eit punkt refererer seg til
Artikkelside

helsefrik

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person som er ekstremt oppteken av helse (1, 1);
jamfør frik (3)
Døme
  • han er heilt helsefrik og følgjer dietten og treningsprogrammet til punkt og prikke
Artikkelside

nålauge, nålauga

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. hol i enden på ei synål til å dra tråden gjennom
  2. i overført tyding: vanskeleg punkt, steg eller liknande
    Døme
    • den eksamenen er litt av eit nålauge å kome gjennom
Artikkelside

føre 4

føra

verb

Opphav

norrønt fǿra, opphavleg ‘få til å fare’

Tyding og bruk

  1. flytte frå eitt punkt til eit anna;
    Døme
    • båten fører folk og gods;
    • gassen blir ført i land på Nord-Jæren
  2. vise veg frå eitt punkt til eit anna;
    gje tilgjenge (til)
    Døme
    • stigen fører opp på loftet;
    • den smale trappa som fører ned i kjellaren;
    • vegen fører opp til huset
  3. få til å nå ein viss tilstand eller situasjon;
    føre med seg, få til følgje;
    resultere i
    Døme
    • prisauken har ført til lågare forbruk;
    • eksponering for stoffet kan føre til alvorleg sjukdom;
    • krangling fører ingen stad;
    • ho har ført laget sitt til seier;
    • føre skam over familien
  4. påverke til å flytte seg i ei viss retning;
    Døme
    • føre buskapen på beite;
    • eg kan både føre og følgje i vals;
    • bli ført bort frå området;
    • musklane som fører tommelen og peikefingeren mot kvarandre;
    • føre vitne for retten
  5. stå i brodden for;
    Døme
    • føre ein hær;
    • kapteinen fører skipet
  6. drive med (over lengre tid);
    utføre, gjere
    Døme
    • partiet fører ein egoistisk politikk;
    • føre falske rykte;
    • føre gode grunnar for både det eine og det andre alternativet;
    • eg har ført samtaler med fleire ulike bankar;
    • føre krig;
    • føre eit sorglaust liv
  7. skrive ned systematisk eller etter kvart som noko skjer
    Døme
    • føre tilsyn med noko;
    • vi fører statistikk over import og eksport;
    • fører du dei nye namna på lista?
    • verksemda fører både budsjett og rekneskap
  8. ha til sals;
    vere utstyrt med
    Døme
    • forretninga fører ikkje denne vara;
    • vi har lenge ført mjølk frå to meieri;
    • skipet fører lanterne, segl og norsk flagg

Faste uttrykk

  • føre an
    gå i brodden (for);
    gå først
    • det var ungdomane som førte an i kampen mot krigen;
    • sjefen førte an ut døra
  • føre bak lyset
    narre, lure, villeie
  • føre fram
    • gje (positivt) resultat;
      lykkast
      • omlegginga førte fram;
      • vi må vurdere kva tiltak som faktisk fører fram
    • spele eller syne fram eit skodespel eller liknande;
      framføre (2
  • føre med seg
    få som følgje, resultat eller konsekvens
    • tiltaket fører ingenting godt med seg;
    • parasitten som fører med seg sjukdomen
  • føre opp
    • byggje (ei bygning)
      • planen er å føre opp fleire store leilegheitskompleks i området
    • skrive ned på liste eller liknande
      • alternativa skal førast opp i prioritert rekkjefølgje;
      • prosjektet blir ført opp som ein eigen post i budsjettet
  • føre over
    overføre
    • føre over mannskap til ei anna avdeling;
    • kan eg føre over dei siste feriedagane til neste år?
    • han førte over fleire tusen kroner til sparekontoen
  • føre seg
    te seg, oppføre seg;
    fare fram
    • ho fører seg med ære;
    • eg har alltid blitt lært opp til å føre meg fint
Artikkelside

nadir

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå arabisk , opphavleg ‘motsett’

Tyding og bruk

punkt på himmelkvelven som er motsett senit
Artikkelside
Side 5 av 19