Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 43 oppslagsord

synd

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt synd

Tyding og bruk

  1. handling, tanke som strir mot Guds vilje
    Døme
    • få tilgjeving for syndene sine;
    • Kristus døydde for syndene våre – 1. Kor 15,3;
    • tilstå syndene sine;
    • den løn synda gjev, er døden – Rom 6,23
  2. urettvis, hard, hjartelaus framferd;
    Døme
    • dei gjer synd på han – dei gjer han urett;
    • ho hadde inga synd for det – inga skuld;
    • det var både synd og skam;
    • det er synd å seie at det er vakkert – det er uråd å seie
  3. Døme
    • det var synd at han slapp;
    • nei, så synd! – sørgjeleg, ille

Faste uttrykk

  • leve i synd
    leve (synleg) i strid med Guds bod
  • synast synd i
    ha medkjensle med
  • synast synd på
    ha medkjensle med
Artikkelside

svømmar, symjar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person som kan symje, særleg om person som driv symjing som idrett
Døme
  • ho er ein god symjar;
  • symjarane våre skal ha landskamp mot Danmark
Artikkelside

statist

substantiv hankjønn

Opphav

frå tysk av; latin stare ‘stå’

Tyding og bruk

person i ein film eller eit skodespel der han/ho er med i massescener eller liknande utan å ha noka verkeleg rolle
Døme
  • somme ifrå bygda var med som statistar;
  • spelarane våre vart statistar – heilt underlegne
Artikkelside

SOS

substantiv inkjekjønn

Opphav

feiltolking av morseteiknet ...---... som S (...) og O (---) og tydd som forkorting for engelsk save our souls ‘berg sjelene våre’

Tyding og bruk

vilkårleg valt radiotelegrafisk naudsignal
Døme
  • sende ut SOS
Artikkelside

smak

substantiv hankjønn

Opphav

lågtysk

Tyding og bruk

  1. eigenskap hos ei væske eller eit løyst stoff som ein kan kjenne med smakspapillane
    Døme
    • krydder har sterk smak;
    • ein saus med fyldig smak
  2. evne til å skilje søtt, salt, surt og beiskt;
    Døme
    • dei fem sansane våre er syn, høyrsel, lukt, smak og kjensle
  3. liten bit, smakebit
    Døme
    • få ein smak av den nysteikte kaka
  4. det å like det eine eller det andre
    Døme
    • ha dårleg, god smak;
    • kvar sin smak!
  5. evne til å dømme om det som er vakkert, smakfullt, verdifullt
Artikkelside

skuldmann, skyldmann

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  2. person som har noko å sone eller gjengjelde
    Døme
    • og forlat oss vår skuld, som vi òg forlèt våre skuldmenn
Artikkelside

skatt

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt skattr

Tyding og bruk

  1. samling av pengar eller verdifulle ting;
    rikdom(ar)
    Døme
    • samle dykk ikkje skattar på jorda – Matt 6,19
  2. noko som har særleg stor verdi;
    kostesam ting, eignelut;
    Døme
    • kunstskatt;
    • eventyra våre er umistelege skattar;
    • skatten min – du kjære
  3. avgift, yting (i pengar) til det offentlege
    Døme
    • betale, svare skatt av inntekt og formue;
    • direkte skatt – sjå direkte (2);
    • indirekte skatt – sjå indirekte
Artikkelside

formor

substantiv hokjønn

Opphav

jamfør mor (1 etter mønster av forfar

Tyding og bruk

  1. kvinne som ein ættar frå i rett oppstigande linje;
    Døme
    • lage slekstre over forfedrar og formødrer
  2. i fleirtal: tidlegare generasjonar av kvinner
    Døme
    • eg vil kjempe som formødrene våre kjempa
Artikkelside

forfar

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt forfaðir; frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. mest brukt i fleirtal: avdøde slektningar i rett oppstigande linje
    Døme
    • forfedrane mine er herfrå
  2. i fleirtal: tidlegare generasjonar
    Døme
    • finne spor etter forfedrane våre
Artikkelside

farvatn

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå nederlandsk

Tyding og bruk

Døme
  • trongt farvatn;
  • fiske i fjerne farvatn;
  • farvatnet er klart

Faste uttrykk

  • ureint farvatn
    sjøveg med mange skjer
  • vere i farvatnet
    vere i nærleiken;
    vere i kjømda
    • venene våre er i farvatnet
Artikkelside
Side 4 av 5