Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 43 oppslagsord

lette byrda for

Tyding og bruk

gjere det lettare for;
Sjå: byrd
Døme
  • vi får prøve å lette byrda for medmenneska våre
Artikkelside

på våre breiddegrader

Tyding og bruk

i vår del av verda;
på våre kantar;
Artikkelside

vere i farvatnet

Tyding og bruk

vere i nærleiken;
vere i kjømda;
Sjå: farvatn
Døme
  • venene våre er i farvatnet
Artikkelside

heimleg, heimsleg

adjektiv

Opphav

frå tysk; same opphav som hemmeleg

Tyding og bruk

  1. som høyrer til eller er særmerkt for heimstaden eller heimlandet
    Døme
    • heimlege tilhøve;
    • våre heimlege problem er små samanlikna med problema i Midtausten
  2. som minner om heimen eller heimstaden;
    som får ein til å kjenne seg heime;
    hyggjeleg, heimekoseleg
    Døme
    • lokala var heimlege og trivelege;
    • heile miljøet verka heimleg
Artikkelside

heimestrikka

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som ein har strikka sjølv
    Døme
    • ein heimestrikka genser;
    • heimestrikka sokkar
  2. i overført tyding: som ein har skapt sjølv;
    klossete, primitiv, rar
    Døme
    • heile historia var ein heimestrikka konstruksjon;
    • våre eigne heimestrikka tankar
Artikkelside

dyr 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt dýr ‘firbeint dyr’

Tyding og bruk

  1. levande skapning med sanse- og rørsleevne (med unntak av menneske);
    til skilnad frå plante (1, 1)
    Døme
    • dyr og planter;
    • mange ungar ynskjer seg eit dyr;
    • stelle dyra på garden;
    • jaktkvoten var på 20 dyr
  2. Døme
    • sleppe fram dyret i seg
  3. brukt nedsetjande: dyrisk menneske
    Døme
    • han er eit dyr
  4. Døme
    • naboane våre er nokre rare dyr
Artikkelside

fremst

adjektiv

Opphav

norrønt fremstr og framastr, superlativ av fram og framme; jamfør fremre

Tyding og bruk

  1. som er lengst framme
    Døme
    • gå i fremste rekkja;
    • sitje på den fremste tofta
    • brukt som adverb
      • gå fremst;
      • sitje fremst i kyrkja
  2. som er i brodden;
    førande;
    viktigast
    Døme
    • ein av dei fremste komponistane våre
    • brukt som substantiv
      • den fremste i flokken;
      • vere mellom dei fremste i åndslivet

Faste uttrykk

  • først og fremst
    framfor alt, særleg
    • først og fremst må vi vere rolege
Artikkelside

ynde 2

ynda

verb

Opphav

jamfør bokmål, dansk ynde; truleg samanheng med unne eller omlaga av dette under påverknad av I ynde

Tyding og bruk

  1. like særs godt
    Døme
    • læraren yndar Arne framfor dei andre barna;
    • han yndar å snakke om seg sjølv
    • i perfektum partisipp:
      • ein ynda tilhaldsstad;
      • dei mest ynda diktarane våre
  2. refleksivt, i uttrykk:
    Døme
    • han forstod å ynde seg inn hos sjefen

Faste uttrykk

  • ynde seg inn hos
    prøve å bli likt av (nokon)
Artikkelside

vokal 1

substantiv hankjønn

Opphav

latin substantivering av vocalis (littera) ‘klangfull (bokstav)’ av vox ‘røyst’

Tyding og bruk

stemd språklyd som ein lagar med artikulasjonsorgana når ein lèt luft strøyme meir eller mindre fritt ut gjennom munnen;
sjølvlyd, motsett konsonant
Døme
  • halvvokal;
  • vokalane våre er a, e, i, o, u, y, æ, ø og å;
  • låge, høge vokalar;
  • korte, lange vokalar
Artikkelside

trakt 1

substantiv hokjønn

Opphav

latin tractus, eigenleg perfektum partisipp av trahere ‘dra’

Tyding og bruk

større (land)område;
Døme
  • på våre trakter
Artikkelside
Side 3 av 5