Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 62 oppslagsord

brennbar

adjektiv

Opphav

frå tysk

Tyding og bruk

  1. som kan brenne (1, 1);
    som lett brenn
    Døme
    • brennbar væske;
    • brennbare stoff;
    • deponering av brennbart avfall
  2. i overført tyding: som lett kan utløyse ein konflikt
    Døme
    • eit brennbart spørsmål;
    • brennbare politiske tema
Artikkelside

brennaktuell

adjektiv

Tyding og bruk

særs aktuell;
jamfør brenn- (2)
Døme
  • drøfte eit brennaktuelt emne
Artikkelside

brennsikker

adjektiv

Tyding og bruk

heilt viss;
jamfør brenn- (2)
Døme
  • vere brennsikker på noko
Artikkelside

termitt 1

substantiv hankjønn

Opphav

frå tysk av; gresk therme ‘varme’

Tyding og bruk

blanding av aluminium og jernoksid som brenn med sterk varmeutvikling
Døme
  • bruke termitt til sveising, i brannbomber
Artikkelside

overtend, overtent

adjektiv

Opphav

av svensk övertänd

Tyding og bruk

  1. som brenn over det heile
    Døme
    • huset var overtent
  2. overført tyding: altfor ivrig
    Døme
    • det gjeld å ikkje bli overtend før konkurransen
Artikkelside

lettenneleg, lett-tenneleg

adjektiv

Tyding og bruk

om brennbart materiale: som tek fyr når det blir varma, og brenn vidare av seg sjølv
Døme
  • lettennelege gassar
Artikkelside

lys 1, ljos 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

av dansk lys; norrønt ljós

Tyding og bruk

  1. utstråling frå sola eller ei kunstig lyskjelde som gjer omgjevnadene synlege;
    tilstand da det er opplyst og klart;
    motsett mørker
    Døme
    • lys og skugge;
    • vere ute i lyset
  2. i fysikk: straum av elektromagnetisk stråling som eit menneskeauge kan registrere
    Døme
    • lyset går med ein fart på 300 000 km i sekundet
  3. Døme
    • vi såg lyset frå fyret;
    • sitje i lyset frå bålet
  4. Døme
    • levande lys
  5. Døme
    • slå lys;
    • gjere lys
  6. forma masse av stearin, voks, talg eller liknande, med veike som brenn og gjev lys (1, 1) når han blir tend
    Døme
    • støype lys;
    • setje lys i lysekrona
  7. elektrisk straum som gjev lys (1, 1) frå lyspære, lampe, lykt eller liknande
    Døme
    • leggje inn lys;
    • slå av lyset;
    • skru på lyset;
    • tenne lyset
  8. i overført tyding: måte å sjå ting på;
    synsvinkel
    Døme
    • sjå saka i eit nytt lys
  9. dyktig, evnerik person;
    jamfør skulelys

Faste uttrykk

  • brenne eit blått lys for
    nærme seg slutten for
    • det brenn eit blått lys for skyssbåten
  • brenne lyset i begge endane
    drive seg for hardt
  • føre bak lyset
    narre, lure, villeie
  • grønt lys
    • trafikklys som varslar klar bane
    • klarsignal, løyve
      • få grønt lys for å setje i verk planen
  • gå opp eit lys for
    brått skjøne samanhengen
  • kaste lys over
    gjere forståeleg;
    opplyse (3)
    • dokumenta kastar lys over ei ukjend side av historia
  • kome fram i lyset
    bli oppdaga eller avslørt
    • overgrepa kom fram i lyset
  • rak/rett som eit lys
    svært rak
    • han sat rak som eit lys på benken
  • raudt lys
    stoppsignal
    • få bot for å køyre på raudt lys
  • setje/stille lyset sitt under ei skjeppe
    la vere å vise kor flink eller dyktig ein er
  • sitje som eit tent lys
    vere svært lydhøyr
  • sjå dagens lys
    • bli fødd
    • bli til røyndom;
      bli skapt
      • jazzfestivalen såg dagens lys i 1964
  • sjå lyset
    brått forstå eller bli overtydd
Artikkelside

kolrøyk

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

tjukk, svart røyk frå kol (1) som brenn
Artikkelside

brenne på dass

Tyding og bruk

vere i akutt fare eller naud;
Sjå: dass
Døme
  • no må vi gjere noko, for no brenn det på dass
Artikkelside

mile 1

substantiv hokjønn

Opphav

gjennom lågtysk; frå latin miliarium ‘mengd på tusen (trestykke)’, av mille ‘tusen’

Tyding og bruk

kjegleforma stabel av trestykke som blir dekt med grastorv og liknande og påtend slik at trestykka brenn til trekol
Artikkelside
Side 3 av 7