Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 59 oppslagsord

haldning

substantiv hokjønn

Opphav

av halde

Tyding og bruk

  1. måte ein held eller fører kroppen på;
    Døme
    • ha dårleg haldning;
    • ha ei rank haldning
  2. måte å stille seg på eller opptre på i ei viss sak;
    Døme
    • han har alltid ei positiv haldning;
    • dei har rasistiske haldningar;
    • kva politiske haldningar har du?
    • vi har ikkje same haldninga i denne saka
Artikkelside

ei svale gjer ingen sommar

Tyding og bruk

eitt teikn åleine er ikkje nok til at ein kan stole på at ei utvikling går i positiv retning;
Sjå: svale
Artikkelside

svale 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt svala

Tyding og bruk

  1. i fleirtal: familie i ordenen sporvefuglar;
    Hirundinidae
  2. fugl i svalefamilien
    Døme
    • låvesvale;
    • sandsvale;
    • taksvale

Faste uttrykk

  • ei svale gjer ingen sommar
    eitt teikn åleine er ikkje nok til at ein kan stole på at ei utvikling går i positiv retning
Artikkelside

komparativ 1

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin; jamfør komparere

Tyding og bruk

i grammatikk: form av adjektiv og adverb som uttrykkjer høgare grad enn positiv (1 og lågare grad enn superlativ (1
Døme
  • ‘rikare’ er komparativ av ‘rik’
Artikkelside

elektrolytt

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør -lytt

Tyding og bruk

  1. i fysiologi: vassløyselege, lada substansar, i form av ion med positiv eller negativ ladning;
    jamfør kation og anion
    Døme
    • natrium er ein elektrolytt som kan auke blodtrykket
  2. i kjemi: stoff som leier elektrisk straum og som blir spalta ved elektrolyse
    Døme
    • flytande, ionisert elektrolytt
Artikkelside

ikkje

adverb

Opphav

norrønt ekki

Tyding og bruk

  1. brukt til å nekte innhaldet i ei setning
    Døme
    • eg røykjer ikkje;
    • han vil ikkje gå;
    • er han ikkje gått enno?
    • ikkje veit eg korleis det skal gå;
    • meg skremmer han ikkje;
    • kvifor ikkje det?
    • brukt i undersetning
      • ho sa at ho ikkje ville reise;
      • da han ikkje var komen til rett tid, gjekk dei;
      • det er ikkje det at han ikkje greier det
  2. brukt i spørjesetning der ein ventar eit stadfestande svar
    Døme
    • er ho ikkje stor og sterk?
    • luktar det ikkje fælt?
  3. brukt for å uttrykkje ei spørjande eller tvilande tyding
    Døme
    • han går da vel ikkje og mistrivst og stundar heim?
    • du har vel ikkje ein tiar å låne meg?
  4. brukt i utbrot der den nektande utsegna har positiv tyding
    Døme
    • sanneleg er det ikkje Mari som sit der!
  5. brukt for å gje eit einskilt ord eller ledd nektande tyding
    Døme
    • ikkje ein lyd høyrde dei;
    • ikkje nokon skulle vite det;
    • han kunne kanskje ikkje lese?
  6. brukt saman med adjektiv som nemner dårleg kvalitet, låg grad eller liknande, for å uttrykkje motsett tyding
    Døme
    • det var ikkje dårleg!
    • det var ikkje lite han fekk gjort

Faste uttrykk

  • ikkje det eg veit
    brukt for å svare nektande, men med atterhald
    • har han flytta? Ikkje det eg veit
  • ikkje for det
    brukt for å hindre at nokon legg for stor vekt på ei føregåande ytring
    • fekk du verkeleg alt det der? Ja, ikkje for det, du har jo fortent det
  • ikkje for å …
    brukt for å seie imot ei mogleg innvending
    • ikkje for å skryte, men eg har hatt mange viktige verv
  • ikkje sant
    • brukt som ei oppmoding til å stadfeste eller godkjenne innhaldet i ei ytring
      • du ser det for deg, ikkje sant?
    • brukt for å stadfeste innhaldet i noko ein annan seier
      • det var utruleg vakkert. Ja, ikkje sant?
Artikkelside

lysterapi, ljosterapi

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

behandling for depresjonar, trøyttleik eller liknande med hjelp av lys
Døme
  • lysterapi hadde positiv effekt på pasientar med mørketidsplager
Artikkelside

kulturoptimisme

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

tru eller førestilling om at sider ved den kulturelle utviklinga går i positiv lei;
Døme
  • kulturoptimisme og tru på vitskapane
Artikkelside

konstruktiv

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som gjeld konstruksjonar
    Døme
    • konstruktive detaljar i interiøret
  2. gjevande, fruktbar, positiv
    Døme
    • eit konstruktivt framlegg
    • brukt som adverb:
      • opptre fornuftig og konstruktivt
Artikkelside

konstruktivitet

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å vere konstruktiv (2);
positiv innstilling
Døme
  • sikre konstruktivitet og kontinuitet i arbeidet
Artikkelside
Side 2 av 6