Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 19 oppslagsord

doggfrisk

adjektiv

Tyding og bruk

frisk og kjølig som dogg (1, 1)
Døme
  • doggfrisk øl
Artikkelside

velkomst

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

mottaking, velkome
Døme
  • ein hjarteleg velkomst;
  • ein varm velkomst;
  • ein kjølig velkomst
Artikkelside

vinterleg

adjektiv

Opphav

norrønt vetrligr

Tyding og bruk

som gjeld, er vanleg om vinteren;
Artikkelside

utilnærmeleg

adjektiv

Tyding og bruk

som er umogleg eller vanskeleg å nærme seg;
Døme
  • ha eit kjølig og utilnærmeleg vesen;
  • laget er utilnærmeleg for tida – uslåeleg
Artikkelside

undine

substantiv hokjønn

Opphav

frå nylatin av; latin unda ‘bølgje’

Tyding og bruk

  1. kvinneleg vassvette
  2. vakker, men kjølig kvinne
  3. lite glaskar, særleg brukt til å skylje auga med
Artikkelside

tørr, turr

adjektiv

Opphav

norrønt þurr

Tyding og bruk

  1. som ikkje inneheld eller er dekt av (særleg mykje) væte;
    fri for væske, ikkje våt, ikkje fuktig;
    Døme
    • klesvasken er tørr;
    • tørt høy, korn;
    • tørr ved;
    • vere tørr på føtene – ikkje våt;
    • skifte på seg tørt – tørre klede;
    • den grana er tørr – inntørka på rot, død;
    • halde krutet tørt;
    • tørr jord;
    • tørr nysnø;
    • tørr luft;
    • vegen er tørr att etter regnet;
    • det er tørt (i skogen) i sommar;
    • tørt vêr, klima;
    • ein tørr sommar;
    • bekken er tørr – utan vatn;
    • tørre kaker;
    • tørt brød – med lite væskeinnhald;
    • ha ein god og tørr kjellar;
    • maten må stå tørt;
    • gå tørr – om mjølkedyr: ikkje gje mjølk, vere oppsina;
    • eit tørt gjestebod – alkoholfritt;
    • vere tørr i munnen, halsen;
    • tørr hud – med lite feittstoff;
    • tørt hår;
    • gråte tørre tårer – etter norr: ikkje sørgje
  2. som vatnet ikkje når;
    som er på landjorda
    Døme
    • båten står tørr – slik at floda ikkje når han;
    • skjeret fell tørt ved fjære sjø;
    • kome på tørt land el.tørr grunn – på landjorda
  3. Døme
    • ei tørr bygd;
    • ein mager og tørr mann
  4. om vin: sec, skarp, bitter, snerpande, ikkje søt
  5. om lyd: skarp (2, knirkande
    Døme
    • tørr stemme;
    • tørr latter
  6. utan (vanleg) tilhøyr, utan tillegg;
    Døme
    • ete maten tørr el. ete tørt – ete utan drikke til, jamfør tyd. 1;
    • ete brødet tørt – utan drikke til; utan smør el. pålegg i det heile;
    • fange fisk med tørre fingrane;
    • gå laus på tørre veggene;
    • dette er dei tørre tala, fakta – utan kommentarar el. tilleggsopplysningar;
    • turre sanninga;
    • sagt med tørre ord
  7. kort, lakonisk, uttrykkslaus, (med vilje) kjølig
    Døme
    • eit tørt svar;
    • «å, er det slik,» sa ho tørt
  8. Døme
    • eit tørt fagspråk;
    • ei tørr bok, framstilling;
    • ein tørr førelesar
  9. lite intelligent;

Faste uttrykk

  • bli tørr
    òg om småbarn: ikkje væte seg
  • ha sitt på det tørre
    vere sikra, ha gardert seg
  • halde seg tørr
    om alkoholikar: halde seg frå rusdrikk
  • korkje vått eller tørt
    (smake, få) korkje drikke eller mat
  • på tørre nevar
    utan våpen
  • tørr bak øyra
    vaksen, med naudsynt røynsle
  • tørr hoste
    hoste utan losna slim
  • tørr humor
    humor framstilt alvorleg og uttrykkslaust (for å skape verknad)
  • tørr mat
    mat utan drikke til, jamfør tyd. 6 og tørrmat
Artikkelside

tilknappa

adjektiv

Opphav

perfektum partisipp av knappe (2 og til (3

Tyding og bruk

attknept;
i overført tyding: reservert, tilbakehalden, kjølig
Artikkelside

morgonfrisk

adjektiv

Tyding og bruk

  1. utkvilt om morgonen
    Døme
    • vakne morgonfrisk
  2. kjølig, sval (før ein varm dag)
    Døme
    • så tidleg at det enno var morgonfriskt
Artikkelside

frysepunkt

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. temperatur ei væske har når ho frys og går over til fast form
    Døme
    • frysepunktet for vatn er 0 °C
  2. i overført tyding: fiendsleg, kjølig haldning
    Døme
    • forholdet mellom dei er no langt under frysepunktet
Artikkelside
Side 2 av 2