Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 24 oppslagsord

lønsindeks, lønnsindeks

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

indeks (2) som syner gjennomsnittleg endring i løn for ulike grupper av lønsmottakarar

Artikkelside

lønsnivå, lønnsnivå

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

gjennomsnittleg løn for ei yrkesgruppe eller for yrkesbefolkninga samla

Døme

lønsnivået i oljeverksemda

Artikkelside

klima

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå gresk ‘skråning’, opphavleg ‘om jorda si stilling i forhold til solstrålane’

Tyding og bruk

gjennomsnittleg tilstand av vêrtilhøva på ein stad;
vêrlag
Døme
- godt klima;
- dårleg klima
i overført tyding: rådande tenkjemåte eller stemning innanfor eit miljø eller mellom ulike partar
Døme
- det økonomiske klimaet er hardt

Artikkelside

industriarbeidarløn

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

gjennomsnittleg løn (, 1) som industriarbeidarar får

Døme

gjennomsnittleg industriarbeidarløn er ofte utgangspunkt i tariffoppgjeret

Artikkelside

Kari nordmann

Tyding og bruk

gjennomsnittleg, typisk norsk kvinne;

jamfør Ola nordmann

Døme

Kari nordmann er flink til å kome seg ut i det grøne

Artikkelside

jamt over

Tyding og bruk

stort sett, til vanleg;

gjennomsnittleg;

Sjå: jamn

Døme

dei brukte jamt over 200 kroner til mat om dagen

Artikkelside

jamn

adjektiv

Opphav

norrønt jafn

Tyding og bruk

utan humpar og søkk;
slett, flat
Døme
- ei jamn overflate;
- ein jamn kant;
- vegen er jamn og fin
likt fordelt eller like tjukk overalt
Døme
- leggje på eit jamt lag med sand;
- ein jamn tråd
- brukt som adverb
  så kornet jamt
med einsarta konsistens eller struktur
Døme
- bland ingrediensane saman til ein jamn masse
utan avbrot og utan merkande endring i intensitet;
vedvarande, ubroten;
regelviss
Døme
- jamn vind;
- halde jamn fart;
- regne jamt;
- det jamne slitet;
- ei jamn utvikling;
- med jamne mellomrom
like eins;
like stor, sterk, gjæv eller liknande
Døme
- dei er jamne i styrke;
- dei to konkurrentane var heilt jamne
allmenn, vanleg;
middels;
enkel (3)
Døme
- den jamne levemåten;
- det var jamne folk;
- dei kom frå jamne kår
brukt som adverb: akkurat (1)
Døme
- det blir 500 kr jamt
brukt som adverb: ofte, alltid
Døme
- jamt er det slik

Faste uttrykk

den jamne mann og kvinne
vanlege folk;
folk flest
jamne tal
tal som kan delast på to utan brøk;
partal
jamt og samt
støtt og stadig
jamt og trutt
utan avbrot;
stadig, konstant
utgiftene stig jamt og trutt
jamt over
stort sett, til vanleg;
gjennomsnittleg
dei brukte jamt over 200 kroner til mat om dagen
jamt slutt
heilt slutt
på det jamne
av vanleg, ordinært eller middels slag
resultata låg på det jamne