Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
17 treff

Bokmålsordboka 3 oppslagsord

mellomalder

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

  2. periode i geologisk tidsregning (252 til 66 millioner år tilbake i tid) som omfatter periodene trias, jura (2 og kritt (2;
Artikkelside

frygisk toneart

Betydning og bruk

skala (1) i gresk antikk eller i kirkelig mellomalder brukt i musikk;
Sjå: frygisk
Artikkelside

frygisk

adjektiv

Betydning og bruk

som gjelder oldtidslandskapet Frygia i Lilleasia

Faste uttrykk

  • frygisk lue
    myk, kjegleformet lue med ørelapper og frambøyd topp
  • frygisk toneart
    skala (1) i gresk antikk eller i kirkelig mellomalder brukt i musikk
Artikkelside

Nynorskordboka 14 oppslagsord

mellomalder

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. i europeisk historie: tid mellom antikken og moderne tid, om lag år 500–1500
  2. periode i geologisk tidsrekning (252 til 66 millionar år tilbake i tid) som omfattar periodane trias, jura (2 og krit (3;

Faste uttrykk

  • nordisk mellomalder
    tidsrom frå om lag år 1000 til reformasjonen
Artikkelside

nordisk mellomalder

Tyding og bruk

tidsrom frå om lag år 1000 til reformasjonen;
Artikkelside

frygisk skala

Tyding og bruk

særskild skala (1) i gresk antikk eller i kyrkjeleg mellomalder brukt i musikk;
Sjå: frygisk
Artikkelside

mesozoisk

adjektiv

Tyding og bruk

som gjeld jordas mellomalder
Artikkelside

tidleg 2

adjektiv

Opphav

jamfør norrønt tíðligr; lågtysk tidelik

Tyding og bruk

  1. som ligg nær byrjinga av noko;
    som høyrer til, har plass blant dei første i ei rekkje;
    som høyrer til, gjeld første delen av eit tidsavsnitt (til dømes dag, veke, år, periode)
    Døme
    • på eit tidleg tidspunkt;
    • eit tidleg nummer;
    • ei tidleg utgåve;
    • ein tidleg fase;
    • tidleg morgon;
    • tidleg på dagen;
    • byrje dagen tidleg;
    • stå tidleg opp;
    • stå opp, leggje seg tidleg;
    • i dag, i morgon tidleg;
    • tidleg og seint – støtt;
    • tidleg i veka, på våren;
    • i hans tidlegaste ungdom;
    • ho flytta tidleg heimanfrå;
    • tidleg mellomalder, gotikk;
    • i tidlegare tider;
    • frå dei tidlegaste tider;
    • han er ikkje så sterk no som tidlegare – som før
  2. som står før, lenger framme;
    Døme
    • trykket ligg på ei tidlegare staving
    • som hender, går føre seg før (noko anna)
      • eit tidlegare tog
    • frå ei tid som ligg lenger attende
      • ein tidlegare kollega
  3. (som hender) i god tid (før noko tek til)
    Døme
    • vere tidleg ute;
    • møte fram (for) tidleg;
    • du må vere tidlegare ute! – før
    • som hender, kjem før enn vanleg, normalt
      • tidleg frukost;
      • gå tidleg (frå arbeidet);
      • den tidlegaste vinteren i manns minne;
      • tidleg ekteskap – ekteskap mellom unge;
      • i dei tidlegaste delane av bygda har såinga kome i gang alt – der våren kjem først;
      • tidlege grønsaker
    • som adverb: før enn normalt
      • bli tidleg vaksen;
      • vere tidleg utvikla
    • som adverb: om kort tid, snart
      • kor tidleg går den første bussen?
      • vi får svar tidlegast til veka;
      • i tidlegaste fall

Faste uttrykk

  • i tidlegaste laget
    før det er naudsynt eller ynskjeleg
Artikkelside

gotikk

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk; av gotisk (2

Tyding og bruk

stilperiode i sein mellomalder
Døme
  • ein bygning frå gotikken
Artikkelside

årmann

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt ármaðr av árr ‘tenar’

Tyding og bruk

i eldre norsk mellomalder;
opphavleg: gardsforvaltar, gardsstyrar for fyrste eller stormann;
seinare: lokal ombodsmann for konge eller biskop i eit distrikt
Artikkelside

frygisk

adjektiv

Tyding og bruk

som gjeld det gamle Frygia i Vesleasia

Faste uttrykk

  • frygisk lue
    mjuk, kjegleforma lue med øyrelappar og frambøygd topp
  • frygisk skala
    særskild skala (1) i gresk antikk eller i kyrkjeleg mellomalder brukt i musikk
Artikkelside

folkevandringstid

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

i bunden form eintal: tidleg periode i europeisk mellomalder, om lag 300–600 e.Kr.
Artikkelside

gufs

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

samanheng med norrønt gufa ‘røyk, damp’; samanheng med gov

Tyding og bruk

  1. (kald) vindpust
    Døme
    • eit gufs av kulde
  2. luftstraum med sterk lukt
    Døme
    • eit gufs av roten ande
  3. i overført tyding: noko som vekkjer utrivelege kjensler
    Døme
    • eit gufs av mellomalder;
    • synspunktet hennar er eit gufs frå fortida
Artikkelside
Side 1 av 2