Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
10 treff

Bokmålsordboka 3 oppslagsord

forsagt

adjektiv

Opphav

gjennom dansk; fra lavtysk vorsagen ‘bli redd’

Betydning og bruk

som er stille og tilbakeholden;
Eksempel
  • stille og forsagt
  • brukt som adverb
    • stå forsagt og se på
Artikkelside

forknytt

adjektiv

Opphav

fra lavtysk; av for- (2

Betydning og bruk

Eksempel
  • sitte stille og forknytt
Artikkelside

bløt 2, blaut

adjektiv

Opphav

av dansk blød, norrønt blautr; i betydning 4 innvirkning fra norrønt blauðr ‘forsagt, feig’

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • være bløt til skinnet;
    • bløt snø
  2. som lett gir etter for trykk;
    Eksempel
    • bløtt metall;
    • den bløte ganen
  3. flau, tåpelig, sløv
    Eksempel
    • han forteller bløte vitser
  4. om person: lett å røre eller skremme;
    nærtakende
    Eksempel
    • hun blir helt bløt bare ved å tenke på dem

Faste uttrykk

  • bløt om hjertet
    følelsesmessig beveget;
    rørt
  • bløt på pæra
    sløv
  • bløte konsonanter
    konsonanter som i visse stillinger har endret seg fra ustemte (p, t, k) til stemte (b, d, g), i visse dialekter i Agder og Rogaland;
    til forskjell fra harde konsonanter
  • bløtt vann
    kalkfattig vann
  • den bløte kyststripe
    dialektområde i Agder og Rogaland med overgang fra p, t, k, til b, d, g i visse stillinger
Artikkelside

Nynorskordboka 7 oppslagsord

forsagt 1, forsagd 1

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

substantiv av dansk forsagt adjektiv ‘som er avtala på førehand’; jamfør forsagd (2

Tyding og bruk

  1. avtale om løn i høve til arbeidsytinga;
    Døme
    • arbeide på forsagt
  3. leige av krøter i sommartida
    Døme
    • ta krøter på forsagt
    • godtgjersle for krøterleige
      • full forsagt
Artikkelside

forsagt 2

adjektiv

Opphav

gjennom dansk; frå lågtysk vorsagen ‘bli redd’

Tyding og bruk

som er litt reddvoren og tilbakehalden;
Døme
  • ein stille og forsagt person
  • brukt som adverb
    • sitje forsagt borti kroken
Artikkelside

forsagd 2

adjektiv

Opphav

norrønt fyrirsagðr ‘sagd føre’

Tyding og bruk

avtalt føreåt;
etter avtale
Døme
  • møte til forsagd tid
  • brukt som adverb
    • setje bort krøter forsagt
Artikkelside

fortapt

adjektiv

Opphav

perfektum partisipp av fortape

Tyding og bruk

  1. i religiøst mål: som er skild frå Gud
    Døme
    • gå fortapt
  2. som det ikkje er von for;
    Døme
    • laget er fortapt i 1. divisjon
  3. Døme
    • han såg fortapt på henne

Faste uttrykk

  • fortapt i
    sterkt oppteken av nokon eller noko;
    fengsla av
    • eg er heilt fortapt i henne;
    • fortapt i eigne tankar
Artikkelside

forknytt

adjektiv

Opphav

frå lågtysk; av for- (2

Tyding og bruk

Døme
  • eg var forknytt og redd
Artikkelside

dørmatte

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. matte (1, 1) ved ei inngangsdør
    Døme
    • tørke av seg på dørmatta;
    • nøkkelen låg under dørmatta
  2. i overført tyding: person som lèt seg utnytte og audmjuke
    Døme
    • han var ei hundsa og forsagt dørmatte
Artikkelside

blaut

adjektiv

Opphav

norrønt blautr; i tyding 4 innverknad frå norrønt blauðr ‘forsagt, feig’

Tyding og bruk

  1. særs våt;
    Døme
    • blaut snø;
    • skjorta var så blaut at eg kunne vri vatn ut av henne;
    • bli blaut på beina
  2. som lett gjev etter for trykk;
    Døme
    • blautt metall;
    • den blaute ganen
  3. flau, tåpeleg
    Døme
    • fortelje blaute vitsar;
    • den der var blaut!
  4. om person: lett å røre eller skremme;
    nærtakande

Faste uttrykk

  • blaut på pæra
    sløv
  • blaute konsonantar
    konsonantar som i visse stillingar har endra seg frå ustemde (p, t, k) til stemde (b, d, g), i visse dialekter i Agder og Rogaland;
    til skilnad frå harde konsonantar
  • blautt vatn
    kalkfattig vatn
  • den blaute kyststripa
    dialektområde i Agder og Rogaland med overgang frå p, t, k til b, d, g i visse stillingar
Artikkelside