Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
32 treff

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 32 oppslagsord

fluge

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt fluga; samanheng med fly (10

Tyding og bruk

  1. insekt i ordenen tovenger
    Døme
    • ei fluge surrar i vindaugskarmen
  2. fiskekrok med kunstig åte som liknar ei fluge
    Døme
    • fiske med fluge

Faste uttrykk

  • døy som fluger
    døy i mengdevis
  • falle som fluger
    bli overvunne eller sett ut av spel i mengdevis
    • konkurrentane fall som fluger
  • ikkje gjere ei fluge fortred
    ikkje gjere nokon noko vondt;
    vere heilt ufarleg
  • slå to fluger i ein smekk
    oppnå to føremål med éi gjerning;
    gjere to ting samstundes
  • vere fluge på veggen
    vere løynleg til stades for å observere eller overhøyre
Artikkelside

spansk fluge

Tyding og bruk

Sjå: spansk
  1. art av plasterbiller;
    Lytta vesicatoria
  2. ekstrakt av spansk fluge (1) brukt i folkemedisinen
Artikkelside

spanskfluge

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

Artikkelside

spansk 2

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som gjeld Spania og spanjolar
    Døme
    • det spanske flagget;
    • spansk kultur
  2. hoven, kry;
    verdig
    Døme
    • gå der så spansk som ein greve

Faste uttrykk

  • ein spansk ein
    handling som er litt på kanten;
    bløff
  • spansk fluge
  • spansk kappe
    gammal straffereiskap
  • spansk vegg
    lett (og flyttbar) vegg som ikkje når opp til taket
  • spanske ryttarar
    lett hinder som snøgt kan setjast opp til vegsperringar og liknande
Artikkelside

svimeslått

adjektiv

Opphav

av svimeslå

Tyding og bruk

som er slått i svime;
som er lamslått;
  • bruk samsvarsbøying framfor eit substantiv:
    • ei svimeslått fluge;
    • svimeslåtte fluger
  • bruk ubøygd form etter eit usjølvstendig verb:
    • fluga vart svimeslått;
    • flugene vart svimeslått
Artikkelside

sitje, sitte

sitja, sitta

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt sitja

Tyding og bruk

  1. kvile setet eller bakdelen med overkroppen meir eller mindre oppreist
    Døme
    • sitje på ein stol;
    • katten sit ute på trappa
    • setje seg
      • vil du ikkje sitje?
      • sitje med armane i kross – òg: vere passiv;
      • sitje som på nåler – vere i nervøs spenning;
      • sitje på – òg: tvihalde på (noko), dra ut, seinke
    • med avbleikt tyding:
      • sitje og arbeide
  2. stå roleg, vere i kvilestilling
    Døme
    • hønene sit på vaglet;
    • det sat ei fluge i taket
  3. bu, opphalde seg, vere
    Døme
    • sitje att, igjen på skulen;
    • sitje att, igjen med mange barn;
    • sitje i fengsel;
    • nøkkelen sat i låsen;
    • redsla sat i han;
    • han sat heime heile dagen;
    • ho sat på garden så lenge ho levde;
    • lua sat på snei;
    • det sit eit godt hovud på den guten;
    • sitje godt, vanskeleg i det – ha det godt, vanskeleg økonomisk
  4. vere fast
    Døme
    • slå i ein spikar så han sit;
    • sjukdomen sat lenge i;
    • sigeren sat langt inne – det var vanskeleg å vinne
    • i presens partisipp:
      • ha mistanken sitjande på seg
  5. stå føre ei viss verksemd
    Døme
    • sitje i billettluka;
    • sitje i ei nemnd;
    • sitje med makta;
    • sitje på Stortinget
      • den sitjande regjeringa
  6. Døme
    • dressen sit som støypt;
    • sitje som eit skot – vere ein fulltreffar, høve framifrå;
    • ei langrennsdrakt som sit etter – følgjer kroppen
  7. slite med jamn bruk
    Døme
    • sitje hol i buksebaken;
    • sitje ned ein sofa

Faste uttrykk

  • sitje inne
    vere i fengsel
  • sitje med
    ha eller disponere noko
  • sitje modell
  • sitje ned
    setje seg ned
  • sitje oppe
    vere oppe om natta
Artikkelside

husfluge

substantiv hokjønn

Faste uttrykk

  • lita husfluge
    5–7 mm lang fluge av ordenen tovenger som lever ved husdyrrom og gjødselbingar;
    Fannia canicularis
  • stor husfluge
    8–9 mm lang fluge av ordenen tovenger som er nært knytt til menneskebustader og husdyrrom;
    Musca domestica
Artikkelside

vifte 2

vifta

verb

Opphav

samanheng med veive og veifte

Tyding og bruk

  1. gjere små, snøgge rørsler med ei vifte (1, 1), handa eller liknande
    Døme
    • vifte vekk ei fluge;
    • hunden vifta med halen;
    • vifte med tusenlappar
  2. Døme
    • gardina vifta i vinden
Artikkelside

tørrfluge, turrfluge

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

fluge (2) som flyt oppå vatnet;
til skilnad frå våtfluge
Artikkelside

spyfluge

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

stor, blåsvart og glinsande fluge i familien Calliphoridae som legg egga sine på matvarer eller daude dyr i naturen
Artikkelside
Side 1 av 4