Avansert søk

Vanleg søk

Bokmålsordboka 1 oppslagsord

Nynorskordboka 247 oppslagsord

naturtru

adjektiv

Opphav

jamfør tru (

Tyding og bruk

som liknar originalen sterkt

Døme

ei naturtru attgjeving

Artikkelside

komité, komite

substantiv hankjønn

Uttale

komiteˊ

Opphav

gjennom fransk; frå latin committere ‘overlate, tru (til)'

Tyding og bruk

utval som førebur eller granskar saker;

nemnd

Døme

nemne opp ein komité;
bli vald inn i komiteen;
vere med i komiteen for julebordet;
vi må setje ned ein komité som kan sjå nærare på saka

Artikkelside

kolsviartru

substantiv hokjønn

Opphav

gjennom dansk, frå nylatin fides carbonaria ‘kolbrennartru’; etter ein anekdote om ein kolbrennar med særleg naiv og urokkeleg gudstru

Tyding og bruk

blind, kritikklaus tru på noko eller nokon

Døme

dei har kolsviartru på eigne idear

Artikkelside

metodisme

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør metodist

Tyding og bruk

protestantisk kyrkjelære som har opphav i den anglikanske kyrkja, og som legg vekt på tru, nåde og omvending

Artikkelside

mala fide

adverb

Opphav

frå latin

Tyding og bruk

i vond tru, mot betre vitende;

motsett bona fide

Artikkelside

god

adjektiv

Opphav

norrønt góðr; jamfør betre ( og best (

Tyding og bruk

av høg kvalitet;
bra, fin, framifrå;
tilfredsstillande, gagnleg, tenleg
Døme
- eit godt hus;
- gode vegar;
- lese gode bøker;
- ynskje seg godt vêr;
- ha god helse;
- få ein god idé;
- ha godt samvit;
- med godt humør;
- gjere ein god handel;
- det var eit godt hopp;
- ein god prestasjon;
- det er gode tider for bransjen;
- i gode, gamle dagar;
- kva er det godt for?
- den er god!
- brukt som adverb
  gjere så godt ein kan;
  kome godt overeins;
  det er godt gjort å …;
  syngje godt;
  snakke godt for seg;
  kjem du? Godt!
om person: dugande, dyktig, flink
Døme
- ein god pianist;
- ein god lærar;
- vere god i fransk;
- ho var god på skeiser;
- han er god til å teikne
om person eller kroppsfunksjon: frisk, bra (2)
Døme
- eg er ikkje god i magen;
- bli god att i foten
som gjev velvære;
som ein nyt;
velsmakande, velluktande;
behageleg
Døme
- ete god mat;
- drikke god vin;
- sitje i ein god stol;
- det er godt og varmt inne
- brukt som adverb
  det luktar godt;
  sitje godt;
  ha det godt;
  dei levde godt;
  det gjer meg godt å høyre det
stor, romsleg;
rikeleg;
dryg (4)
Døme
- ha god plass;
- ha god tid;
- ha god råd;
- ein god slump pengar;
- det var godt om plass på stranda;
- få god hjelp av nokon;
- ei god mil opp i dalen
brukt som adverb: i høg grad
Døme
- bli godt sliten
enkel, lett (2), grei (3)
Døme
- det er ikkje så godt å vite;
- han er ikkje god å tukte
fullgild, fullverdig, velgrunna
Døme
- vere i sin gode rett;
- ha gode grunnar for noko;
- ha god von
gjæv (2, respektabel (1)
Døme
- godt folk;
- alle gode krefter
med moralsk ynskverdige eigenskapar;
som vil eller gjer det rette;
rettferdig, edel;
snill, venleg, velgjerande
Døme
- eit godt menneske;
- Gud er god;
- vere snill og god;
- vere god mot nokon;
- gode gjerningar
- brukt som adverb
  tru godt om nokon
- brukt som substantiv
  gjere det gode;
  ta nokon med det gode;
  striden mellom det gode og det vonde
brukt i utrop
Døme
- gode Gud!
brukt som adverb: vel (2, 8), gjerne (2, 3)
Døme
- det går godt an;
- det kan godt hende;
- det veit du godt;
- du kan godt få bli med;
- ein kan ikkje godt lyge heller
brukt i helsing eller ynske;
jamfør god dag, god kveld, god morgon og god natt
Døme
- god jul!
- god sommar!

Faste uttrykk

ein god del
nokså mange eller mykje
finne for godt
avgjere etter eige skjøn
eg kjem dersom eg finn det for godt
for godt
for alvor;
for alltid
han forlét landet for godt
gje ein god dag i
ikkje bry seg om;
gje blaffen i
han gav ein god dag i arbeidet sitt
gjere det godt
lukkast i det ein gjer
gjere det godt på skulen;
ei verksemd som gjer det godt økonomisk
gjere noko godt att
skape forsoning etter usemje, urett eller krenking
gjere seg godt av
ha nytte eller glede av
gjere seg godt av maten
gjere seg til gode
godgjere seg
godt og vel
litt over
eit underskot på godt og vel 13 millionar;
for godt og vel eit halvt år sidan
gå god for
garantere;
stå inne for
ha godt av
- ha nytte av
  ho vil ha godt av å kome seg litt bort
- vere til pass for
  dei fekk kjeft, men det hadde dei berre godt av
ha noko til gode
ha noko uteståande;
ha noko (positivt) i vente
ha pengar til gode;
laget har til gode å vinne ein kamp
kome godt med
vere nyttig å ha
pengane vil kome godt med
kome nokon til gode
bli til gagn for nokon
tiltak som kom industrien til gode
kort og godt
stutt sagt;
rett og slett
det var kort og godt eit hendeleg uhell
like godt
brukt for å uttrykkje at eitt alternativ er like godt som eit anna;
like gjerne
du kan like godt gje opp
seie noko til godt
i spørsmål: fortelje noko;
ha noko å seie
kva seier han til godt?
sitje godt i det
ha god økonomi
sjå godt ut
sjå sunn og frisk ut
ta seg godt ut
sjå pen og velstelt ut
ver så god
- brukt når ein gjev noko til nokon, oppmodar til å forsyne seg med mat eller liknande
  ver så god og et;
  eg har ei gåve til deg. Ver så god
- brukt for å seie at ein har vorte tvinga til noko
  vi måtte ver så god sitje, elles vart det ikkje mat
vere god for
disponere noko som svarer til
ho er god for minst ti millionar
vere like gode
ha like stor skyld

Artikkelside

klippefast

adjektiv

Opphav

av klippe (

Tyding og bruk

fast og urokkeleg som fjell

Døme

ha klippefast tru på nokon

Artikkelside

kløft

substantiv hokjønn

Opphav

frå lågtysk; samanheng med kløyve

Tyding og bruk

stad, vinkel der noko kløyver, deler seg;
klov (1)
Døme
- ei kløft i trestamma
synleg fordjuping i eller mellom kroppsdelar
Døme
- ha kløft i haka;
- kløfta mellom brysta
rivne, skore i terrenget;
skar (2, 2)
Døme
- elva fossa djupt nede i ei kløft;
- følgje ei kløft mellom fjella;
- ei kløft i bergveggen
i overført tyding: avstand eller skilje mellom to eller fleire grupper
Døme
- kløfta mellom fattige og rike land;
- ei kløft mellom tru og vitende
- - generasjonskløft
del av lauk;
fedd (2)
Døme
- to kløfter kvitlauk

Artikkelside

liggje, ligge

liggja, ligga

verb

Opphav

norrønt liggja

Tyding og bruk

om person eller dyr: vere i meir eller mindre vassrett stilling
Døme
- liggje både på magen og på sida;
- ho låg utstrekt;
- hunden låg på graset
- brukt som adjektiv
  liggjande stilling
vere på ein viss plass, ofte over tid;
vere i ei viss stilling
Døme
- boka ligg på bordet;
- pengane ligg i skuffa;
- byen ligg på nordsida;
- huset ligg fint til;
- prisen ligg på om lag 100 kr;
- liggje lågt i terrenget;
- reinhaldsverket ligg under kommunen;
- skipet ligg i land
i overført tyding: vere naturleg, forståeleg;
hengje saman med;
jamfør nærliggjande (2)
Døme
- det ligg nær å tru det;
- årsaka ligg i dei låge strømprisane
kvile i seng, halde senga
Døme
- liggje til sengs;
- liggje og fryse;
- liggje sjuk med feber
vere utbreidd over, dekkje
Døme
- snøen låg meterhøg;
- det låg rim på marka
vere i ein viss tilstand
Døme
- liggje på latsida;
- liggje i bløyt;
- liggje brakk;
- golvet låg fullt av klede;
- liggje vêrfast;
- liggje på lur;
- liggje i trening;
- liggje i tingingar

Faste uttrykk

liggje an
vere plassert (i høve til andre);
stille seg, teikne, ha utsikt (til)
liggje dårleg an;
det norske laget låg godt an etter første etappe
liggje att
vere att, vere gløymd
liggje etter
ikkje halde følgje
liggje for døden
vere døyande;
liggje på dødsleiet
liggje for døden i ei veke;
det året han låg for døden
liggje for
passe til evnene og interessene til nokon
grammatikk ligg ikkje for dei
liggje føre
vere til stades;
finnast (1), eksistere (1)
materialet ligg endeleg føre i bokform;
det ligg ikkje føre konkrete planar for gjennomføringa
liggje i
tyde, implisere
kva ligg det i den utsegna?
liggje med
ha samleie med
liggje nede
stå stille, ikkje vere i gang
straumnettet ligg nede
liggje noko under
vere skjult eller hemmeleg
her ligg det noko under
liggje over
- om person: overnatte
- om fartøy: halle på sida
liggje på likstrå
liggje på seng fram til gravferda
liggje på likstrå
liggje på seng fram til gravferda
liggje til grunn
vere årsak til eller grunnlag for
visjonane som ligg til grunn for satsinga
liggje til rette/rettes
høve, passe bra
forholda ligg godt til rette for effektivt arbeid no
liggje til
høyre til
det ligg til familien å vere snobbete
liggje under for
vere avhengig av
han låg under for alkoholen

Artikkelside

lygn, løgn

substantiv hokjønn

Opphav

jamfør norrønt lygð og lygi; av lyge

Tyding og bruk

det å lyge
Døme
- bli gripen i lygn
noko som ikkje er sant;
usanning, skrøne (1
Døme
- fare med lygn;
- det er blank lygn;
- leve på ei lygn;
- lygner og halvsanningar;
- ikkje tru på alle lygnene

Faste uttrykk

kvit lygn
lygn for å spare nokon for ei lei sanning;
naudlygn

Artikkelside

Side 6 av 25

Resultat per side: